گره‌ای که بازار مسکن را قفل کرده است
در شرایطی که بازار مسکن با رکود در ساخت‌وساز و رشد نامتوازن قیمت‌ها مواجه است، جدیدترین اظهارات مقام مسئول در وزارت راه و شهرسازی پرده از چالشی اساسی در اقتصاد مسکن برمی‌دارد: نبود هم‌راستایی بین درآمد خانوارها و قیمت مسکن.
نرگس رزبان، مدیرکل دفتر اقتصاد مسکن، با اشاره به کاهش روند سرمایه‌گذاری در مسکن طی دهه گذشته گفت: «در برخی سال‌ها شاهد رشد مثبت و در برخی دیگر منفی بوده‌ایم، اما روند کلی نزولی بوده است.» او افزود که رشد پروانه‌های ساختمانی در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ اندکی بهبود یافته اما هنوز با سطح مطلوب فاصله زیادی دارد.
رزبان گفت که به‌طور کلی تعداد واحدهای مسکونی با تعداد خانوارها تقریباً برابری می‌کند. اما این آمار بدون احتساب خانه‌های خالی و اقامتگاه‌های دوم است و نمی‌تواند به‌تنهایی معیاری از تعادل واقعی در بازار مسکن باشد.
قیمت در آسمان، درآمد در زمین
وی اصلی‌ترین مسئله بازار مسکن را شکاف عمیق بین قیمت مسکن و سطح درآمد خانوار دانست. به گفته او، این دو متغیر هیچ‌گاه هم‌راستا نبوده‌اند و همین عدم تعادل، دسترسی اقشار کم‌درآمد به مسکن حتی در قالب اجاره را دشوار کرده است.
فرسودگی گسترده بافت‌های شهری و روستایی و نبود برنامه جامع برای نوسازی، دومین بحران جدی است که اقتصاد مسکن ایران را تهدید می‌کند. بسیاری از واحدهای موجود فاقد کیفیت لازم برای سکونت هستند و این موضوع به‌ویژه برای اقشار ضعیف، چالش‌برانگیز است.
مستأجران و مالکان؛ شکاف شهری و روستایی
بر اساس آمار سال ۱۴۰۲، حدود ۶۹ درصد خانوارهای شهری مالک و ۲۳ درصد مستأجر هستند؛ در روستاها این نسبت به ۸۹ درصد مالکی می‌رسد. اما به‌رغم ظاهر مثبت، افزایش هزینه اجاره و نبود تسهیلات مؤثر باعث شده بسیاری از خانوارهای مستأجر در وضعیت شکننده معیشتی قرار بگیرند.