چرا صادرات پسته نصف شد؟

در روزهای اخیر اخباری به نقل از برخی مسئولان مبنی بر ممنوعیت صادرات پسته ایران به اروپا به دلیل آلودگی و فرصت ۶ ماهه اتحادیه اروپا به ایران منتشر شد که موجب بروز نگرانی‌هایی بین تولیدکنندگان این محصول استراتژیک در ایران و در نتیجه، برخی اظهارنظرهای متفاوت شد.

در همین رابطه رئیس هیات مدیره تعاونی پسته‌کاران استان مرکزی اظهار کرد: اخبار ضد و نقیض منتشر شده اخیر در خصوص ممنوعیت صادرات پسته ایران به اروپا به دلیل آلودگی پسته تولیدی ایران به آفلاتوکسین حقیقت ندارد. در واقع اتحادیه اروپا ۶ ماه به تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته ایران مهلت داده است تا برای بهبود کیفیت پسته و رفع آلودگی آفلاتوکسین، اقدامات لازم را انجام دهند.

محمود بارانی افزود: براساس پروتکل‌های بین‌المللی، اگر محصولی بیش از پنج درصد آلودگی داشته باشد و به همین دلیل پس از صادرات برگشت بخورد، تحریم می‌شود چراکه اتحادیه اروپا استانداردهای خاص خود را دارد.

وی با تاکید بر اینکه پسته بزرگترین و مهمترین محصول غیرنفتی ارزآور برای کشور است، گفت: برخی مقامات وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده اند که هفت هزار و ۵۰۰ تن پسته تولیدی کشور به اتحادیه اروپا صادر می‌شود که در مجموع پنج درصد کل میزان صادرات پسته ایران به شمار می‌رود که بسیار ناچیز است.

وی با تاکید بر اینکه صادرات پنج درصد پسته ایران به اتحادیه اروپا گرچه به نسبت سنوات گذشته کاهش داشته است اما به دلیل ارزآوری بالا همچنان برای تولید کنندگان قابل توجه است، افزود: میزان صادرات پسته ایران به اتحادیه اروپا بیش از ۱۳۰ هزار تن، معادل ۶۰ درصد پسته تولیدی کشور بود که بعدها به ۵۰ درصد کاهش یافت و پس از آن نیز به دلیل سوء‌مدیریت برخی مسئولان، این میزان در سال گذشته به پنج درصد، معادل هفت هزار و ۵۰۰ تن کاهش یافته است.

پسته ایران، به نام ما به کام دیگران

رئیس نظام صنفی کشاورزی زرندیه گفت: پسته تولیدی ایران به صورت غیرمستقیم و توسط کشورهای ثالث نظیر ترکیه، امارات، عراق، افغانستان و ... به نام محصول تولیدی این کشورها و بطور قاچاق به اتحادیه اروپا صادر می‌شود. در واقع پسته ایرانی به نام ما و به کام دیگران صادر شده و توسط اتحادیه اروپا از کشور ثالث خریداری می‌شود. سال گذشته تنها پنج درصد پسته کشور به طور واقعی با برند ایران صادر شده است.

وی در ادامه، تحریم‌ها را علت اصلی کاهش میزان صادرات واقعی پسته از ایران به اتحادیه اروپا بیان کرد و افزود: کشورهای واسطه، پسته ایران را خریداری کرده و با تعویض بارنامه به اتحادیه اروپا صادر می کنند. متاسفانه ادامه این روند موجب از دست رفتن برند پسته تولیدی ایران و کاهش ارزآوری برای کشور خواهد شد. چرا که پسته ایران به نام پسته کشور ثالث به در بازارهای اتحادیه اروپا عرضه می‌شود.

او با اشاره به برگشت برخی محموله‌های صادراتی پسته ایران از اتحادیه اروپا به دلیل آلودگی به آفلاتوکسین، خواستار دقت بیشتر در تولید محصول ارزآور پسته توسط تولیدکنندگان برای از بین رفتن آلودگی آفلاتوکسین شد و گفت: مبارزه با آلودگی محصول پسته باید از مزرعه آغاز شود و محصول تولیدی با ضمانت آلوده نبودن از تولیدکننده خریداری شود و در عین حال با اعطای مشوق‌های مختلف محصولی تولید شود که دارای استاندارد جهانی باشد.

بارانی با تاکید بر اینکه همواره حق با مشتری است، بیان کرد: در نیمه نخست سال ۲۰۲۴ میلادی ۲۲۶ محموله پسته به وزن ۵ هزار تن با گواهی سلامت سازمان غذا و دارو به اروپا صادر شده و فقط ۱۶ مورد از این تعداد، اخطار بهداشتی دریافت کرده است که برای این تعداد محموله که آلوده بوده است باید سختگیری بیشتری از مزرعه آغاز شود و بر رعایت مسائل بهداشتی تاکید کرد تا محصول تولیدی مطابق با استانداردهای بین‌المللی و عاری از هرگونه آلودگی بوده و کالایی تولید شود که خواهان بیشتری داشته باشد.

کاهش 45 درصدی صادرات پسته به اتحادیه اروپا!

وی با تاکید بر اینکه باید دلایل کاهش صادرات پسته از ۵۰ درصد به پنج درصد به اتحادیه اروپا را بررسی و چاره‌اندیشی کرد، گفت: اگر راهکار لازم برای صادرات پسته ایران به اتحادیه اروپا اتخاذ نشود این میزان به صفر خواهد رسید و پسته ایران بازارهای اروپایی خود را که یک زمان تا بیش از ۶۰ درصد حجم صادراتش بود از دست خواهد داد.

وی به نقش مسئولان در بروز این مشکل اشاره کرد و گفت: برخی موانعی که پیش روی تولیدکننده محصول پسته از سوی مسئولان ایجاد می‌شود عاملی جهت کاهش سودآوری محصول شده و انگیزه باغداران را برای تولید محصولی مطابق با استانداردهای جهانی کاهش می‌دهد.

اثر منفی پیمان‌سپاری ارزی بر صادرات

رئیس هیات مدیره تعاونی پسته‌کاران استان مرکزی با بیان اینکه در شرایط تحریمی، پیمان‌سپاری ارزی، اثر منفی بر صادرات داشته و این معضل در تولیدات کشاورزی نمود بیشتری دارد، گفت: دولت به‌ منظور کنترل نوسانات در بازار ارز، سیاست‌های متفاوتی از جمله الزام صادرکنندگان به پیمان‌سپاری ارزی را اتخاذ کرده است که این الزام مانعی در مسیر تولید و صادرات تلقی می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه سیاست پیمان‌سپاری ارزی با شرایط اقتصادی کشور تناسب ندارد، گفت: مسئولان باید ضمن برداشتن موانع صادراتی، سیاست‌های تشویقی را برای تولید محصول مطابق با استانداردهای جهانی در نظر بگیرند. اگر محصول تولیدی سود واقعی برای تولیدکننده داشته باشد قطعا دقت لازم را برای تولید محصول کیفی بکار می‌بندد تا بتواند یک کالای عاری از هرگونه آلودگی و با کیفیت مطلوب تولید و روانه بازار مصرف کند.

بارانی در ادامه گفت: برداشت تحریم‌ها موجب خواهد شد تا خریداران اروپایی بتوانند مستقیما به ایران سفارش محصول دهند و مبلغ سفارش با انعقاد قراردادهای صادراتی بدون تضمین بانکی یا LC پرداخت شود، در این صورت دیگر نیازی به کشور ثالث یا دلال و واسطه‌ها نخواهد بود.

وی گفت: بخش عمده‌ای از پسته تولیدی زرندیه به کشورهای خارجی صادر می‌شود و از آغاز برداشت، کار صادرات به کشورهای حاشیه خلیج فارس آغاز شده است، اما برای صادرات به کشورهای اروپایی که تقاضاهای بسیاری هم دارند با مشکلاتی متاثر از تحریم‌ها مواجه هستیم.

اروپائی ها مسائل سیاسی را وارد تجارت کرده‌اند

بارانی با اشاره به اینکه اروپائی ها مسائل سیاسی را وارد تجارت کرده‌اند، گفت: ادامه این روند ممکن است به تحریم خرید پسته ایران توسط اروپا بینجامد و محصول پسته به اروپا صادر نشود. روند صادرات روزبه‌روز سخت‌تر می شود و امیدواریم دولت و وزارت امور خارجه سازوکاری اتخاذ کنند تا با صادرات پسته به اروپا ارزآوری بیشتری برای کشور رقم بخورد. گرچه وزارت جهاد کشاورزی اقداماتی انجام داده است اما کافی نیست و باید وزارت امور خارجه نیز اهتمام جدی برای حل این مشکل داشته باشد.

قریب به ۸۰ درصد باغات پسته استان مرکزی در زرندیه قرار دارند و از مجموع حدود ۱۲ هزار هکتار باغ پسته موجود در استان، بالغ بر ۱۰ هزار هکتار در این شهرستان قرار دارد که از این میزان نیز هشت هزار هکتار در منطقه سلطان احمدلو و دو هزار هکتار در منطقه خشکرود زرندیه قرار گرفته و دو هزار هکتار از مجموع باغات استان نیز در شهرستان ساوه است.

محموله‌های صادراتی پسته زرندیه از پایانه پسته این شهرستان به کشورهای اوراسیا، ترکیه، حاشیه خلیج فارس، روسیه و برخی کشورهای همسایه صادر می‌شود.

طلای سبز از استراتژیک‌ترین محصولات تولیدی شهرستان زرندیه است که بواسطه ارگانیک بودن، با اقبال بالایی از سوی مشتریان اروپایی همراه است و توانسته جایگاه خوبی را در ارزآوری و رونق اقتصادی منطقه کسب کند و پسته‌کاری در زرندیه توانسته برای نزدیک به چهار هزار نفر در منطقه سلطان احمدلو فرصت شغلی مستقیم ایجاد کند.