شرط لازم خرید و فروش طلا در فضای مجازی
معامله آنلاین طلا توجه سیاستگذار و رگولاتور را به خود جلب کرده و تلاطم قیمت طلا نیز این توجه را چند برابر کرده است. درست در شرایطی که مردم سعی می‌کنند در بازارهای موازی ارزش دارایی خود را حفظ کنند رگولاتور نیز سعی می‌کند از دید خود ثبات را به بازار برگرداند.
تکلیف رسته شغلی سامانه معاملات آنلاین طلای آب شده و مصنوعات طلا، جواهر و نقره سال ۹۹ از سوی اتاق اصناف مشخص شد و از همان زمان جوازهای کسب برای فعالیت در این رسته شغلی آغاز شد. اما حال با بزرگ شدن بازار و استقبال از فعالیت در این بخش به نظر می‌رسد رگولاتور نگران پیامدهای این شکل از فعالیت شده است.
حمیدرضا رستگاری، رئیس اتاق اصناف ایران اعلام کرد که فروشگاه‌های طلا که خواستار فعالیت در بسترهای دیجیتالی هستند باید از سمت اتحادیه‌ها مجوزهای لازم را دریافت کرده باشند در غیر این صورت فعالیت آنها قانونی نیست.
رستگاری با تاکید بر الزام برخورداری کسب و کارها از پروانه کسب، نداشتن این جواز را به منزله تخلف دانست و در ادامه برای معامله آنلاین کسب و کارها اشاره داشت که آنها مکلف به اخذ اینماد هستند. رئیس اتاق اصناف با لحاظ اینکه این صنف مستعد بروز تخلف و چالش بسیار است، نیاز به ثبت تمامی معاملات روی سامانه مربوطه را اقدامی جهت شفافیت عملکرد و وضعیت فروشندگان و خریداران قلمداد کرد.
درج و ثبت تمامی معاملات در سامانه مروبطه پیگیری قانونی و دستیابی به نتیجه را در صورت بروز خطا میسر می‌کند.
بسیاری از کسب و کارهای شناخته شده در این فضا علاوه بر اینکه از اتحادیه کسب و کارهای مجازی جواز کسب دریافت کرده‌اند به دلیل پیشینه فعالیتشان از اتحادیه طلا و جواهر نیز جواز کسب دارند اما به نظر می‌رسد این مجوزها نیز هنوز نگرانی سیاست‌گذاران این بخش را برطرف نکرده است.
بسترسازی، فرمان هدایت معامله آنلاین طلا
نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا و جواهرات تهران، فرآیند معامله آنلاین طلا را مستلزم بسترسازی، اعمال فیلترهای فنی و امنیتی و رسانه‌ای کردن این موضوع برای آگاهی عمومی دانست.
او اظهار کرد باید در ابتدا هویت صنفی کسب و کارهای طلا تائید شده و اخذ مجوز از اتحادیه‌های لازم صورت بگیرد.
او با اشاره به نرخ بالای شکایت‌های مشتریان از تقلب و تخلف در فروش، ۷۰ درصد مشکل مراجعه‌کنندگان را متعلق به خرید از صفحات و حساب‌هایی خواند که در فضای مجازی فعال بودند. مشخص نبودن هویت صنفی این کسب و کارها، نداشتن جواز فعالیت و به صورت رسمی ثبت نشدن فعالیت آنها موجب می‌شود تا شکایت مالباخته‌ها قابل پیگیری نباشد.
مشخص نبودن هویت صنفی این کسب و کارها، نداشتن جواز فعالیت و به صورت رسمی ثبت نشدن فعالیت آنها موجب می‌شود تا شکایت مالباخته‌ها قابل پیگیری نباشد.
بذرافشان معامله طلا به شکل و شیوه آنلاین را نه تنها نقطه ضعف این صنف محسوب نکرد بلکه جریانی خواند که جهانی است و در حال حاضر همه کسب و کارها به این سمت می‌روند. اما باید برای فعالیت سازمان‌یافته و قانونی ساختار و اصولی تعریف شود و نهادی پاسخگوی این دسته از فعالیت در زمینه طلا باشد.
تعریف ساز و کار و آگاهی عمومی نسبت به قاعده و اصوال معامله آنلاین طلا موضوعی است که در وهله نخست به آن ساده و سطحی نگاه می‌شود اما زمانی که این موضوع به یک بحران مبدل شده و تعداد شکایت‌ها افزایش می‌یابد آستین‌ها برای حل گرفتاری بالا می‌رود.
به نظر می‌رسد به دلیل گستردگی فضای مجازی فعالان این اکوسیستم نگران کسب و کارهایی هستند که از طریق شبکه‌های اجتماعی بدون شناسایی شدن فعالیت می‌کنند اما در شرایط فعلی رویکرد رگولاتور به سمتی است که حتی کسب و کارهای شناسنامه‌دار بیشتر با مشکل مواجه می‌شوند.
رضا الفت‌نسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی به استناد مصوبه تعیین شده در سال ۱۳۹۹ فعالیت فروشگاه‌های آنلاین طلا را مشروط بر اخذ جواز از سمت این اتحادیه و ار سال فیزیکی طلا به دست مشتری عنوان کرد. او فعالیت کنونی کسب وکارها را نیز بر اساس همین مبنا خواند که فعالیت صد درصدی و نظارت لازم به این روند از جمله مسائلی است که باید با جدیت دنبال شود.
کیومرث امیریان، ریاست کمیسیون تخصصی طلا اتاق ایران اشاره داشت که فروشگاه‌های آنلاین معامله طلا با داشتن مجوز از سمت اتحادیه طلافروشان نیز امکان فعالیت در بسترهای دیجیتالی را دارند و از این نظر مشکلی نیست و باید قوانین فعالیت اینترنتی را رعایت کنند.
او همچنین گفت: به جز طلای آب شده و سکه، امکان معامله مصنوعات طلا و کارهای ساخته شده با فلز طلا تنها با اخذ مجوز از سمت اتحادیه طلافروشان وجود دارد اما برای معامله سکه و طلای آب شده باید مجوزهای لازم از سمت اتحادیه کسب و کارهای فضای مجازی، سندباکس و وزارت صمت اعطا شود.
تلاش برای تجمیع قوانین بازار بسیط طلا
شاهین رفیع‌پور، مدیرعامل زرپاد موضوع تعیین وضعیت معامله آنلاین طلا را مساله مبسوطی خواند و از تشکیل کمیته برای رسیدگی و پیگیری آن خبر داد.
او اعلام کرد که فعلا مجوز کسب و کارهای اینترنتی صادر نمی‌شود و مجوزهای در حال صدور تنها مجوز موقت سندباکس برای کسب و کارهای معامله آنلاین طلا است.
مدیرعامل زرپاد در شرایطی اعلام می‌کند که رگولاتور آنها را به سمت سندباکس سوق می‌دهند که رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در گفت‌وگو با پیوست اعلام کرده است: کسب و کارهای فروش آنلاین طلا که طبق مصوبه سال ۹۹ فعالیت می‌کنند نیازی به حضور در سندباکس ندارند اما باید از قوانینی که نتیجه فعالیت کسب و کارها در سندباکس است پیروی کنند.
رفیع‌پور آئین‌نامه و مصوبات فعلی را نیز شامل ابهام و پیچیدگی دانست که برای رسیدن به یک نتیجه مشخص و هدایت این جریان به مسیر درست گفت‌وگوهایی با نهادهای مربوطه و مسئولان با وجود تعدد و حتی تفاوت نظرها در حال انجام است.
او اشاره کرد که باید تعیین شود این مساله دقیقا در کدام دسته‌بندی می‌گنجد و اینکه کدام رکن و نهاد متولی آن است.
مدیرعامل زرپاد تعداد فروشگاه‌های آنلاین دارای مجوز را ۱۹۶ کسب و کار اعلام کرد که این عدد در قیاس با همه کسب و کارهای فعال در فضای مجازی بسیار کمتر است. با این اوصاف، همچنان تعداد زیادی از افراد به صورت غیررسمی و حتی غیرقانونی در حال معامله طلا هستند.
رفیع‌پور به مدت زمان نهایی و به نتیجه رسیدن گفت و گوها برای مشخص شدن مبنای تصویب مصوبات فعالیت فروشگاه‌های آنلاین طلا تاکید داشت که خود این موضوع نیز در روند بازار تاثیرگذار است.
سعید صادقی، عضو هیات مدیره میلی گلد، به مصوبه فعالیت کسب‌وکارهای طلافروشی آنلاین اشاره کرد که در سال ۱۳۹۹ توسط اتاق اصناف به تصویب رسیده و مسئولیت اجرایی آن به اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی واگذار شده است. او تأکید کرد که بر اساس این مصوبه، در طول چهار سال گذشته فروشگاه‌های طلافروشی به شکل آنلاین فعالیت داشته‌اند و اخذ جواز از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی حداقل شرط لازم برای فعالیت در بسترهای دیجیتالی است.
صادقی با بیان اینکه معامله آنلاین طلا یک شکل نوظهور از تجارت محسوب می‌شود و طبیعتا با چالش‌ها و پیچیدگی‌های خاص خود همراه است، افزود که مسیر فروش آنلاین طلا جلوتر از رگولاتوری پیش رفته است. او همچنین تأکید کرد که تلاش‌ها بر این است تا با تدوین قوانین مؤثر و جامع، وضعیت کسب و کارهای آنلاین طلا به‌صورت شفاف و قانونی مشخص شود.
عضو هیات مدیره میلی‌گلد با اشاره به اینکه هم‌اکنون در حال تعامل با نهادهای مربوطه و اتحادیه‌های مرتبط هستند تا بهترین رویکرد ممکن را پیش بگیرند گفت: باید سعی کنیم از طریق تعامل به تدوین قوانین مناسبی که به توسعه پایدار این صنعت کمک کند، دست پیدا کنیم. تجربه نشان داده است که اقتصادهای نوظهور باید به نهادهای حاکمیتی کمک کنند تا قوانین مناسب و مؤثری در این حوزه تدوین شود و از این طریق بتوان کسب و کارهای آنلاین را به شکلی بهتر و منسجم‌تر توسعه داد.
محسن ابوالفتحی، مدیرعامل طلاین، آئین‌نامه‌های فعلی را بسیار قدیمی، سطحی و بدون در نظر گرفتن پلتفرم‌های طلای خام و آب شده دانست و صدور جواز از سمت اتحادیه‌ها را صرفا با توجه به برخورداری از شرایط اولیه اعلام کرد.
البته ابوالفتحی متذکر شد آنچنان که باید نظارت دوره‌ای و منظمی وجود ندارد. او در رابطه با رویکرد نهادها و اتحادیه‌ها به معامله آنلاین طلا گفت: از سویی نگاه کالایی و ابزاری به طلای آب‌شده دو ماهیتی وجود دارد و ماده اولیه ساخت زیورآلات به حساب می‌آید و از سوی دیگر کالای سرمایه‌ای است و نیاز است که قواعد و ضوابط به گونه‌ای باشد که با بازار سنتی هماهنگ و هم‌راستا باشد تا تعادل بین این دو نگاه از بین نرود.
