کدال و بحران اعتماد: چگونه اطلاعات ناکافی بورس را به قهری بی‌پایان کشاند؟
بازار سرمایه در ایران سال‌هاست با ضعف‌های ساختاری در حوزه شفافیت خبری و نبود عدالت اطلاعاتی روبه‌روست. انتشار دیرهنگام گزارش‌ها، تناقض در صورت‌های مالی شرکت‌ها، معاملات بلوکی مشکوک و دسترسی نابرابر به اخبار باعث شده اعتماد عمومی به بورس به‌شدت آسیب ببیند. این چرخه معیوب موجب شده تا فعالان بازار سرمایه بارها با نوسانات شدید، تصمیمات ناگهانی و روندهای غیرقابل پیش‌بینی مواجه شوند؛ مسائلی که کارایی و اعتبار بازار را زیر سؤال برده است.
اطلاعات در بورس دست‌به‌دست می‌شود و «آخرین ایستگاه» آن کدال است!
در همین راستا، بهمن فلاح، کارشناس بازار سرمایه با انتقاد از رانت‌های اطلاعاتی در بورس گفت: «ابتدا شایعات در بازار شکل می‌گیرد، سپس همان اطلاعات در فضای مجازی منتشر می‌شود، بعد رسانه‌ها به آن می‌پردازند و در نهایت، طی آخرین مرحله، انتشار روی کدال انجام می‌شود.»
فلاح افزود: «به همین دلیل است که فعالان بازار به کدال لقب قبرستان ناشران داده‌اند. این موضوع به‌وضوح نشان می‌دهد بازار ما پایدار نیست و دلیل اصلی آن هم ناکارایی اطلاعاتی است.»
اطلاعات دست‌دوم و سوم مصداق بازار ناکاراست
فلاح بیان کرد: «وقتی اطلاعات دست‌دوم در فضای مجازی می‌آید و بعد اطلاعات دست‌سوم روی کدال منتشر می‌شود، این یعنی بازار غیرکاراست. چنین روندی باعث نبود شفافیت، بی‌اعتمادی به ماهیت بازار و در نهایت بی‌اعتباری آن می‌شود.»
ناشران باید بابت ناکارآمدی اطلاعاتی جریمه شوند
این کارشناس بازار سرمایه گفت: «بارها مشاهده کرده‌ایم که ناشران اطلاعات را با تاخیر منتشر کرده‌اند یا حتی برای اغفال بازار و جمع‌آوری سهام گزارش‌های کاذب داده‌اند؛ معاملات بلوکی کاذب، گزارش‌سازی یا تعدیل‌های ناگهانی نمونه‌های بارز این موضوع هستند. به نظر من ناشران باید بابت این ناکارآمدی اطلاعاتی جریمه شوند.»
شرکت‌های پالایشی هر سال با مشکل گزارش‌دهی و شفافیت مواجه هستند
فلاح توضیح داد: «نمونه بارز، گزارش‌های شرکت داروسازی برکت در سال‌های گذشته بود. زیرمجموعه‌های این شرکت گزارش‌های مثبت می‌دادند، اما در نهایت گزارش ۱۲ماهه بدون هیچ توضیحی با تعدیل منفی سنگین منتشر شد.»
وی افزود: «شرکت‌های پالایشی نیز که هر سال با مشکل گزارش‌دهی و شفافیت مواجه هستند. گزارش‌های این شرکت‌ها پر از ابهام است و گاهی برای مدتی طولانی نماد شرکت متوقف می‌شود.»
تمرکز ناظر روی حقیقی‌هاست، نه حقوقی‌ها
این کارشناس بازار سرمایه افزود: «در حالی که حقوقی‌ها با معاملات روزانه، گزارش‌سازی و اطلاعات کاذب بازار را می‌چرخانند، تمرکز ناظر سازمان تنها روی حقیقی‌هاست.»
فلاح افزود: «کافی است یک کد حقیقی، قیمت سهم را یک درصد جابه‌جا کند، بلافاصله اخطار می‌گیرد و پس از چند بار، کد معاملاتی او مسدود می‌شود.»
شرط اول بازار کارا، شفافیت اطلاعاتی و دسترسی برابر همه سهامداران به اطلاعات است
فلاح تاکید کرد: «در مدیریت مالی شرط اول بازار کارا، شفافیت اطلاعاتی و دسترسی برابر همه سهامداران به اطلاعات است. اما در بازار ما چنین چیزی وجود ندارد.» او تاکید کرد: «نه‌تنها عدالت اطلاعاتی وجود ندارد، بلکه روند فعلی به ضرر بازار و فعالان آن است.»