امسال چگونه پرونده بازار سرمایه بسته خواهد شد؟
فاصله چندانی تا پایان سال ۱۴۰۳ نداریم، سالی بحرانی، ناامیدکننده و پرخبر و چالش، سالی که با وجود تمامی انتقادات، با توجه به رویه تورمی چند سال اخیر و اتفاقات رخ داده طی سال جاری، باید خوشحال باشیم نرخ ارز رشدی حدود ۱۰۰ درصد داشته و نه بیشتر، در مقایسه با امسال یا دو سال قبل (سال ۱۴۰۱) که در یکی درگیر بحران‌‌‌های شدید داخلی و در دیگری با بحران‌‌‌های شدید بین‌المللی مواجه بودیم، سال گذشته نسبتا آرام بود و در عمل شاهد ثبات نرخ ارز در کانال ۵۰ هزار تومان بودیم، حال باید ببینیم امسال چگونه پرونده بازار سرمایه بسته خواهد شد و در فصول گرم سال آینده باید منتظر چه بحران‌‌‌هایی باشیم و چگونه خود را آماده کنیم.
وضعیت بغرنج اقتصادی سال‌های اخیر نااطمینانی‌‌‌های همزمان اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی موجب شده است هر زمان که بازار ارز دچار التهاب و رشد نرخ‌‌‌ها شود، سرمایه‌ها از بازار بورس خارج و شاخص افت می‌‌‌کند (هم به واسطه خروج پول که ذکر شد و هم به واسطه نگرانی‌‌‌های جدید از ریسک‌‌‌های محتمل، ریسک‌‌‌هایی که رشد نرخ ارز و التهاب در بازار مربوطه نشانه آن است) و برعکس مشابه آنچه در چند روز اخیر شاهد هستیم، اندکی تزلزل در روند صعودی نرخ ارز، ثبات و حتی افت قیمت باعث اقبال به بازار سرمایه میشود، روند حرکتی که در تضاد با بورس صادرات‌‌‌محور و دلار‌‌‌محور ما است (با رشد نرخ ارز باید شاهد رشد بازار باشیم و نه برعکس)، این رفتار بورس که البته در بلندمدت همیشه تصحیح خواهد شد (و رابطه مستقیم شاخص و نرخ ارز حفظ خواهد شد) در سال‌ها و به ویژه ماه‌های اخیر و با انباشت بحران‌‌‌ها و ورود کاتالیزور بزرگ و غیر‌‌‌قابل پیش‌‌‌بینی به نام ترامپ، تشدید شده است و در آینده نزدیک نیز ادامه خواهد یافت و باید در هر نوع ارزیابی شرایط و شرکت‌ها مد نظر قرار گیرد تا برخی نوسانات عجیب کوتاه مدتی منجر به تحلیل‌‌‌های اشتباه نشود.
اولویت‌های کلان پیشنهادی برای سرمایه‌‌‌گذاری در سهام
در اینجا فقط جهت مثال نامی از صنایع و شرکت‌ها ذکر شده و به صورت کلان و بر مبنای اقتصاد شرکت‌ها دسته‌بندی صورت گرفته و اولویت‌های موجود در این دسته‌بندی جهت سرمایه‌‌‌گذاری پیشنهاد میشود.
الف) صنایع با ابعاد متوسط (نه خیلی بزرگ و نه خیلی کوچک) که قابلیت رشد قیمت کالا و خدمات خود متناسب با تورم را دارا هستند: شرکت‌های بزرگ به‌‌‌شدت در تیررس دولت قرار داشته و به شیوه‌های مختلف به دنبال تامین کسری بودجه خود از طریق آنها است، شرکت‌هایی نیز که تولید‌‌‌کننده و عرضه‌‌‌کننده کالاهای اساسی و استراتژی به مردم هستند (نظیر دارویی‌‌‌ها) هر چند اولویت مهم دولت جهت سرپا ماندن (لزوم افزایش قیمت‌‌‌ها متناسب با هزینه‌ها) هستند، اما فشارها جهت کنترل قیمت و عدم رشد آن روی این شرکت‌ها بسیار بالاست.
بنابراین ممکن است با وجود اینکه می‌توانند قیمت محصولاتشان را افزایش دهند (به خاطر نیاز مردم و جامعه) اما ممکن است به راحتی مجوز این کار را کسب نکنند.
ب) صنایع متوسط عرضه‌‌‌کننده کالاهای مصرفی با‌‌‌داوم مورد نیاز مردم: داده‌های گسترده اقتصادی در دنیا نشان می‌دهد شرکت‌های تولید‌‌‌کننده کالاهای مصرفی با دوام که مشخصا جزو نیاز‌‌‌های ضرور جامعه باشند در شرایط تورمی و رکودی می‌توانند بازده مناسبی کسب کنند. برخی از این صنایع عملا ذیل دسته الف نیز قرار می‌گیرند.
پ) صنایع متوسط تولید‌‌‌کننده سایر کالاهای اساسی و استراتژیک مورد نیاز جامعه: بر مبنای توضیحات ارائه شده در بند الف، این صنایع توانایی افزایش نرخ دارند، اما گاهی توسط حاکمیت محدود می‌شوند و بنابراین تفاوت‌‌‌هایی با آن گروه دارند.
و در ارتباط با تمامی موارد فوق‌‌‌الذکر توان تقسیم سود بالا برای شرایط خاص و استثنایی که ممکن است بازار تا مدت‌ها دچار رکود و ریزش شود، ضروری است و تضمینی است برای حفظ توان مالی در شرایط بحران.
دسترسی به حامل‌‌‌های انرژی و ظرفیت‌‌‌های تولیدی خالی
در بخش قبل اولویت‌‌‌بندی صنایع جهت سرمایه‌‌‌گذاری مطرح شد، در تکمیل مطالب گفته شده این موضوع نیز باید مد‌‌‌نظر قرار بگیرد که در ماه‌های آینده مشابه فصول گرم سال‌های گذشته و البته با شدتی بیشتر شاهد اختلال در دسترسی به حامل‌‌‌های انرژی به خصوص برق خواهیم بود، در اقتصادی مانند ایران که زیر ظرفیت خود کار می‌‌‌کند، قطعی برق در سطح کلان هزینه‌هایی کمتر از برآوردهای تئوریک به بار می‌‌‌آورد چون برای تولیدکنندگان و… این امکان فراهم است که با جابه‌‌‌جایی ساعات تولید و با توجه به دارا بودن ظرفیت‌‌‌های خالی به اهداف تولیدی خود دست یابند، اما برای برخی شرکت‌ها و کارخانه‌ها چنین نیست، در این فضا گاهی لازم است این موضوع در تحلیل‌‌‌ها به عنوان یک فاکتور جدید مورد توجه قرار گیرد و در میان شرکت‌هایی که شرایط بنیادی خوبی دارند، سهام شرکت‌هایی جهت خرید انتخاب شود که ترجیحا با ظرفیت کامل فعالیت نکرده و امکان مانور و جابه‌‌‌جایی ساعات تولید خود و رسیدن به اهداف از قبل تعیین شده (با وجود قطعی برق) را دارند و حتی این موضوع به عنوان مطالبه جدید توسط فعالان بازار مطرح شود و شرکت‌ها در این مورد و امکان جابه‌‌‌جایی ساعات تولید و مواجهه موثر با موارد قطعی برق گزارش‌هایی ارائه دهند.