آینده بورس در کشاکش ریسک‌های سیاسی و نوسانات ارز همچنان مبهم است
در هفته پیش‌رو، بازار سرمایه ایران با چالش‌های جدیدی از تحولات اقتصادی و سیاسی مواجه است. ریاست‌جمهوری ترامپ، نوسانات نرخ ارز و رویدادهای مرتبط با صنایع مختلف مانند خودروسازی و سیاست‌های بانک‌مرکزی از جمله عواملی هستند که انتظارات و پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌‌‌ها درباره آینده بازار را تحت‌تاثیر قرار می‌دهند. در ادامه، دو کارشناس بازار سرمایه، احمد اشتیاقی و حسن حسین‌‌‌‌‌‌‌‌نیا، نظرات خود را درباره وضعیت آتی بازار ارائه داده‌اند.
هفته سخت بازار سرمایه
احمد اشتیاقی با اشاره به اتفاقات چهارشنبه هفته گذشته، هفته پیش‌رو را هفته‌ای سخت برای بازار سرمایه دانست و با شرح وضعیت اخیر، گفت: «هفته پیش‌رو هفته سختی است. با توجه به اتفاق‌هایی که روز چهارشنبه افتاد و با وجود اینکه پیش فرض فضای بازار این بود کــه با انتخاب هریس بازار روند صعودی می‌گیرد و با انتخاب ترامپ ابتدا بازار با ریزش مواجه می‌شود، برای همین روز چهارشنبه ابتدا اکثر نمادها به صف‌فروش رفتند و بعد ورق برگشت و سهام از حالت صف‌فروش خارج شدند و برخی از آنها به صف خرید هم رسیدند. این نشان می‌دهد عده‌ای هستند که به دلیل تجربه‌‌‌‌‌‌‌‌ای که عده‌ای اذعان می‌کنند در سال۹۸ رخ‌داد، صعود بازار را با ترامپ پیش‌بینی می‌کنند. البته این موضوع نمی‌تواند درست باشد چون مختصات اقتصاد الان با آن زمان متفاوت است.»
وی با اشاره به تفاوت‌‌‌‌‌‌‌‌های شرایط اقتصادی فعلی با سال۹۸، افزود: «در حال‌حاضر در فضایی هستیم که احتمال اینکه اتفاقات سال۹۸ و ۹۹ و مدلی که نرخ بهره آن زمان با کاهش شدید مواجه شده‌بود، تکرار شود، وجود ندارد. آن زمان آقای همتی که مدیریت بانک‌مرکزی را بر عهده داشت نرخ بهره را پایین آورد و نرخ دلار نیمایی را با نرخ آزاد تقریبا یکی کرد و این موضوع به یک بازدهی خوب در بازار سرمایه کمک کرد و سیاست‌هایی که دولت در پیش گرفت به نفع بازار سرمایه بود.»
اشتیاقی ادامه‌داد: دو محور اصلی رشد بازار سرمایه که یکی رشد نرخ دلار نیمایی و دیگری کاهش نرخ بهره بود رخ‌داد. اینکه آیا الان این مدل قابل‌اجرا باشد یا نه، سوال اساسی است. با توجه به اینکه طی چند سال‌گذشته تورم‌های شدیدی داشتیم و عملا می‌شود گفت هیچ‌‌‌‌‌‌‌‌گونه تثبیت قیمتی برای دلار نداشتیم این موضوع سخت به‌نظر می‌رسد؛ این در حالی است که در سال۹۸ و قبل از آن دلار از سال۹۲ تا ۹۶ در کانال ۴هزار‌تومان بود و فضا وجود داشت که دلار را تا قیمت ۱۰هزار‌تومان افزایش دهند و با قیمت دلار بازار آزاد یکی کنند ولی الان به‌نظر می‌رسد آن فضا وجود ندارد و نمی‌شود بازار را پیش‌بینی کرد.
به گفته وی، یکی از راهکارهایی که بانک‌مرکزی می‌تواند برای کنترل دلار اتخاذ کند، جذاب‌‌‌‌‌‌‌‌کردن بازار سرمایه است: «موضوعی که در حال‌حاضر خیلی محتمل است، این است که برای اینکه بانک‌مرکزی بتواند بازارهایی مانند دلار را مدیریت کند و تقاضا را به‌نحوی جهت دهد که دلار در کانال ۷۰هزار‌تومان نگه دارد، باید بازار سرمایه را جذاب کنند. در این مقطع با توجه به کاهش شدیدی که شاخص بازار سرمایه داشته، این حمایت می‌تواند به این‌صورت باشد که پولی به بازار تزریق کنند و این پول می‌تواند از محل وجوهی که با عرضه دلار برای کنترل بازار به‌دست می‌‌‌‌‌‌‌‌آورند تامین شود.
وی درباره تاثیر احتمالی این سیاست بر بازار سرمایه نیز گفت: «این موضوع می‌تواند گزینه خوبی باشد و اگر اتفاق بیفتد با تزریق نقدینگی می‌توان انتظار داشت که بازار سرمایه روند افزایشی به خود بگیرد. در غیر‌این‌صورت، اگر ورود پولی توسط مجموعه متولیان بازار سرمایه صورت نگیرد، بازار خیلی گیج است و نمی‌تواند مسیر خود را به‌درستی تشخیص دهد و می‌توان گفت بازار تعادلی باشد، اما با ورود نقدینگی می‌توان برای حداقل دو هفته روند مثبتی را در بازار شاهد بود تا بعد ببینیم چه فضایی در اقتصاد ایران حاکم می‌شود.»
او همچنین درباره نرخ دلار نیما و تاثیر آن بر بازار می‌گوید: «الان فضا طوری نیست که بانک‌مرکزی به‌راحتی بتواند نرخ دلار نیما را به دلار بازار آزاد نزدیک کند. نرخ سود به‌نظر می‌رسد در حدود ۳۰درصد با اقتصاد ایران به دلیل شرایطی که برای کسری‌بودجه ایجادشده و انتشار اوراقی که بیش از ظرفیت بازار منتشر می‌شود، تنظیم‌شده و امکان کاهش نرخ بهره نیز بعید به‌نظر می‌رسد.»
اشتیاقی نتیجه‌‌‌‌‌‌‌‌گیری کرد؛ در این شرایط، تنها عوامل قابل‌توجه برای بهبود بازار می‌تواند شامل تزریق نقدینگی و تغییر نرخ دلار نیما باشد: «با این‌حال، دو عاملی که می‌توانست بازار را با رشد مواجه کند، نمی‌تواند به کمک بازار بیاید. تنها عاملی که فعلا بازار می‌تواند به آن توجه داشته‌باشد غیر‌از تزریق نقدینگی که به آن اشاره شد، بحث افزایش یکباره دلار نیمایی یا سوق‌دادن دلار اکثر شرکت‌های صادراتی بورسی از سامانه نیما به ارز توافقی است. این موضوع امکان‌پذیر است اما نرخ سود در کوتاه‌مدت بعید است بتواند با کاهش مواجه شود، بنابراین فضایی که الان داریم اول تزریق نقدینگی، دوم افزایش دلار نیمایی به‌صورت یکباره به سطح نزدیک به دلار بازار آزاد یا سوق‌دادن دلار شرکت‌های صادراتی بورسی از نیمایی به توافقی می‌تواند وضعیت بازار را بهبود ببخشد.»
تحولات سیاسی و تاثیر آن بر بازار سرمایه
حسن حسین‌‌‌‌‌‌‌‌نیا نیز به تاثیرات رخدادهای سیاسی هفته گذشته بر بازار سرمایه اشاره و فضای فعلی را در پرتو این تحولات تحلیل کرد: «بازارهای مالی داخلی کشورمان در هفته گذشته بیشتر نظاره‌‌‌‌‌‌‌‌گر رخدادهای سیاسی بودند و متناسب با اخبار آن نوسان می‌کردند. نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در کنار گمانه‌‌‌‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌‌‌ها درباره تنش‌های منطقه‌ای اثر خود را بر تابلوی معاملات بورس نیز نشان می‌داد.» وی همچنین به بر‌‌گزاری نمایشگاه کیش اینوکس و تاثیر آن بر توجه به اقتصاد و بازار سرمایه اشاره کرد: «از سوی دیگر شاهد بر‌‌گزاری نمایشگاه کیش اینوکس نیز بودیم که اخبار مرتبط با اقتصاد و بازار سرمایه در آن با حجم بالاتری در جریان بود.»
حسین‌‌‌‌‌‌‌‌نیا به‌ویژه به تحولات اخیر صنعت خودرو و تاثیر آن بر بازار نیز اشاره‌کرد و افزود: «در هفته‌های اخیر گمانه‌‌‌‌‌‌‌‌زنی‌‌‌‌‌‌‌‌های زیادی درباره صنعت خودرو و ورود مجدد محصولات خودروسازان به بورس‌کالا و همچنین افزایش سرمایه از محل تجدیدارزیابی دارایی‌ها به گوش می‌رسید‌که منشأ توجه نسبی به این گروه در معاملات تابلوی بورس شد. اهمیت این گروه در مقاطع گذشته نیز با توجه به نگاه لیدرمحوری بازار برای فعالان بازار سرمایه مشهود بوده‌است، اما در آخرین اعلام نظر، وزیر صمت از مخالفت با عرضه خودرو در بورس‌کالا سخن گفت که به اما و اگرها افزود. به‌نظر می‌رسد در هفته پیش‌رو اخبار این حوزه چه در نشست شورای‌عالی بورس و چه در کمیسیون اقتصادی مجلس بیشتر مورد‌توجه قرار گیرد و اگر شاهد اخبار مثبت باشیم، می‌توان به شکل‌گیری روند مناسب در بورس امیدوار بود.»
وی در نهایت درباره وضعیت بازار در هفته پیش‌رو این‌‌‌‌‌‌‌‌طور پیش‌بینی کرد: «به‌نظر می‌رسد هفته پیش‌رو متاثر از برآیند اخبار تنش‌های منطقه‌ای و اخبار یادشده در حوزه خودرو و بورس‌کالا باشد که اگر کاهش تنش‌ها تداوم پیدا کند، هفته نسبتا بهتری در مقایسه با گذشته را رقم بزند.»
