نرخ واقعی دلار چقدر است؟
رییس کل بانک مرکزی در تازه‌ترین اظهاراتش گفته است:نرخ ارز بازار آزاد را قبول نداریم. این نرخ صرفا براساس انتظارات تورمی ناشی از اخبار منفی شکل می‌گیرد و به هیچ وجه با واقعیات اقتصاد ما همخوانی ندارد.
این سخنان محمدرضا فرزین با واکنش‌هایی از سوی کارشناسان و فعالان اقتصادی روبرو شده است. برخی با استناد به اینکه حتی عرضه سکه ربع بهار آزادی از سوی بانک مرکزی با دلار ۸۰ هزار تومان صورت می‌گیرد به این سخنان انتقاد کرده‌اند .
عبدالناصر همتی، رییس کل بانک مرکزی نیز در واکنش به این سخنان در صفحه شخصی خود نوشت: با وجود سه نرخ ارز متفاوت در بازار، با فاصله های ۲۵ تا ۳۰ درصدی و تا زمانی که عده‌ای حاضر به خرید و فروش ارز با نرخ هایی به غیر از نرخ مرجع بانک مرکزی و بعضا پرداخت مابه التفاوت نرخ مرجع هستند، قطعا نوعی بازار شکل گرفته است. وی تاکید کرد: نام گذاری این بازار به نابازار چیزی را تغییر نمی‌دهد.
در حال حاضر سه نرخ ارز نیمایی، ارز بازار آزاد و ارز مبادله‌ای در ایران وجود دارد.
نرخ بازار خودش را تحمیل می‌کند
سیدکمال سیدعلی، معاون اسبق ارزی بانک مرکزی با اشاره به اینکه قبول یا عدم قبول نرخ بازار آزاد تاثیر چندانی بر واقعیات اقتصادی ندارد، گفت: آقای فرزین در حالی اعلام می‌کند خودش و دستگاه تحت تصدی‌اش نرخ ارز در بازار ازاد را قبول ندارد که قیمت دلار در کانال ۵۰ هزار تومان است.
وی گفت: چه بخواهیم و چه نخواهیم، بازار مسیر خودش را خواهد رفت. در تمام این سال‌ها همواره انگیزه و اراده بانک مرکزی این بوده که نرخ دلار پایین بیاید و برای رسیدن به این هدف نیز همواره مقاومت به حدی جدی بوده که منجر به تولد نرخ‌های متعدد در اقتصاد می‌شود.
سیدعلی ادامه داد: در همه سال‌ها این اتفاق رخ نداده است. دلیل این موضوع نیز به کلیت ساختار سیاستگذاری ما برمی‌گردد. سیاست خارجی ما، نوع نگاه به برجام، تصمیم درباره اف‌ای‌تی‌اف، نوع فعالیت ساختار بانکی و ... همگی روشن می‌کند که نرخ تعادلی ارز در ایران چقدر است.
معاون اسبق ارزی ادامه داد: اگر خاطرتان باشد، چندی پیش دلار در کانال ۳۲ هزارتومان بود، اما خبری منتشر شد مبنی بر اینکه احیای برجام قطعی شده است. در این دوره بسیاری پیش‌بینی‌ها استوار بر این بود که نرخ ارز به زودی به ۲۲ هزار تومان خواهد رسید . طبیعی است وقتی داده‌ها از ریزش ۱۰ هزار تومانی قیمت ارز حکایت دارد، نمی‌توان تاثیر مراودات خارجی و سیاست خارجی را بر اقتصاد نادیده گرفت.
آقای فرزین از پشت پرده خبر دارد؟
سید علی با اشاره به اینکه در شرایط فعلی پذیرفتن یا نپذیرفتن یک نرخ تاثیری بر مساله ندارد، گفت: حالا شاید فرضیه‌ای دیگر در این میان مطرح شود. اینکه ایشان بر این اعتقاد است که شوکی در راه است. این شوک شاید بتواند سبب شود ما نفت کافی بفروشیم و ارتباط سیستم بانکی ما با جهان برقرار شود. از سوی دیگر تحریم لغو شده و قراردادهای و موافقت‌نامه‌های ما با کشورهای همسایه و حتی چین اجرایی شود . در یک کلام ارتباط ما با جهان عادی شده، برجام احیا شود و تحریم‌ها لغو گردد. در این صورت در کوتاه‌مدت شاهد کاهش نرخ ارز هستیم و در بلندمدت این سیاست‌های اقتصادی است که بر نرخ ارز تاثیرخواهد گذاشت.
وی گفت: در غیر صورت ، در تداوم شرایط کنونی بازار بالاخره نرخ خود را تحمیل خواهد کرد و تنها نتیجه پافشاری بر قیمت پایین‌تر و نادیده گرفتن واقعیات، توزیع رانت بیشتر و از دست رفتن ذخایر ارزی کشور است کما اینکه در سال‌های گذشته نیز این اتفاق رخ داده است.
او گفت: درست است که رییس کل بانک مرکزی نرخ ارز در بازار آزاد را قبول ندارد اما باید به این سئوال پاسخ دهد که معاملات در بازار با چه نرخی اتفاق می‌افتد . این پاسخ ساده ابعاد ماجرا را روشن خواهد کرد.
این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: به نظر می‌رسد هنوز اتفاق خاصی رخ نداده و ما با تغییر شرایط سیاسی روبرو نیستیم از این بابت نرخ ارز بالاتر در نهایت موجودیت خودش را در اقتصاد به اثبات خواهد رساند.