افزایش عرضه‌های سایپا به‌رغم افت تولید/ تنظیم بازار خودرو یا تأمین مالی از هیچ؟
با اصلاحات 30 درصدی قیمت محصولات خودروسازان داخلی، گمان می‌رفت که تولیدات این خودروسازان افزایش یابد، اما حال نگاهی به گزارش فعالیت‌های یک ماهانه خودروسازان این گمانه‌زنی‌ها را مردود کرده و تاخیر در انجام تعهدات محصولاتی چون شاهین، این سوال را برمی‌انگیزد که آیا واقعاً افزایش تولیدات و تنظیم بازار در راه است یا آنکه با توجه به افت تولیدات این گروه خودروسازی و طرح‌های مکرر فروش، التهابات جدیدی در راه بازار است.
گزارش ماهانه سایپا
گزارش فعالیت ماهانه منتهی به 30 آبان که از گروه خودروسازی سایپا منتشر شده، نشان‌دهنده تولید 2626 دستگاه شاهین و 15 هزار و 690 دستگاه از خانواده X200 (تیبا، کوئیک، ساینا) است که نسبت به سال گذشته همین ماه، 48 درصد افت تولید محصول شاهین و 24 درصد افت تولید محصولات گروه X200 را نشان می‌دهد.
همچنین گزارش منتهی به 30 آذر 1403، تولید 2659 دستگاه شاهین و 17 هزار و 997 دستگاه از خانواده X200 را نشان داده که در مقایسه با سال گذشته 47 درصد افت تولید شاهین و هفت درصد رشد تولید خانواده X200 را به تصویر می‌کشد.
با توجه به میزان تولیدات گروه سایپا در خرداد سال جاری، میزان تولیدات این گروه در آذر 1403، حاکی از کاهش 50 درصدی تولید شاهین و 16 درصدی خانواده X200 است. همچنین جمع کلی تولیدات سایپا در 9 ماه نخست 1403، نسبت به 9 ماه نخست 1402، هشت درصد کاهش یافته است.
طرح‌های مکرر فروش و بدعهدی‌های پیشین
از آخرین طرح فروش این گروه خودروسازی کمتر از سه هفته می‌گذرد و بنا بر اطلاعیه سایپا، محصولات عرضه‌شده در این طرح از محل ظرفیت مازاد طرح جوانی و جمعیت تامین می‌شود، اما آیا واژه افزایش عرضه و تنظیم بازار، مناسب طرح فروشی است که از ظرفیت مازاد طرح‌های پیشین تامین می‌شود و همچنین زمان تحویل آن‌ها برای سال بعد تعیین شده است؟
این گروه خودروسازی بارها مشتریان خود را با بدعهدی در انجام تعهدات شگفت‌زده کرده است. آخرین نمونه آن به محصول دیگر این گروه خودروسازی یعنی شاهین بازمی‌گردد که با توجه به افت ظرفیت تولید این محصول، فراخوان تبدیل شاهین به اطلس پیش پای مشتریان گذاشته شده است، اما زمانی که ظرفیت تولید اطلس هم با مشکلاتی مواجه شده، باردیگر طرح تبدیل اطلس به کوییک را تقدیم مشتریان خود کرده است.
این بدعهدی‌ها به همین‌جا ختم نمی‌شود. اخبار اعلامی از مشتریان این گروه خودروسازی حاکی از آن است که تحویل محصولات سایپا در سال گذشته با دو تا پنج ماه تاخیر همراه بوده است.
همچنین اخبار دیگر مشتریان حاکی از آن است که طرح فروش پیشین این گروه خودروسازی در شرایطی به پایان رسید که مشتریان تکمیل وجه کرده سایپا، حتی پس از گذشت یک هفته موفق به دریافت شماره پذیرش نشده‌اند.
بنابراین با توجه به بدعهدی‌های این گروه خودروسازی و مشکلات دیگری چون قطعی برق که منجر به افت تولیدات این گروه خودروسازی شده، همچنین با توجه به سیل عظیم متقاضیان شاهین که به سوی محصولات دیگری چون کوییک و ساینا روانه شده‌اند، آیا سایپا می‌تواند تعهدات خود را به سرانجام برساند؟
همچنین با نگاهی به مشکلات اشاره‌شده این سوال هم مطرح می‌شود که آیا سایپا با این میزان عرضه آیا قصد تأمین مالی دارد یا واقعاً برنامه مدون برای تولید و تنظیم بازار دارد؟
مشکلات خودروسازان
به گفته کارشناسان، خودروسازان داخلی با مشکلات زیادی چون تغییرات مکرر مدیریتی، نوسانات ارز، قیمت‌گذاری دستوری، قطعی برق، مطالبات پرداخت‌نشده قطعه‌سازان و تسهیلات معوقه بانک‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند که این مسائل زیان انباشته و تاخیر در انجام تعهدات را به همراه داشته است.
البته مشکل خودروسازان تنها به این مسائل محدود نمی‌شود و بنا به گفته کارشناسان، عمده زیان انباشته خودروسازان از فساد حاکم در لایه‌های زیرین این شرکت‌ها نشات می‌گیرد.
تاخیر در تحویل خودروها و کاهش عرضه مسئله‌ای است که با تقاضا انباشته همراه بوده و سال‌های گذشته منجر به التهاب در بازار خودرو شده است.
به گفته کارشناسان تعویض مکرر مدیریتی در گروه‌های خودروسازی یکی از عوامل عمده دست نیافتن این شرکت‌ها به چشم‌اندازهای مشخص شده است و این امر سبب شده که اولین دغدغه مدیران جدید پرداخت مطالبات کارکنان باشد.
حال با توجه به اینکه آخرین طرح فروش محصولات گروه سایپا به سه هفته پیش باز می‌گردد، مساله‌ای که پیش می‌آید این است که آیا طرح جدید این گروه راهی برای پرداخت مطالبات قطعه‌سازان، بانک‌ها و کاکنان است یا آنکه مدیرجدید این گروه خودروسازی برنامه جدیدی برای تولیدات شرکت سایپا دارد؟
نباید فراموش کرد که حتی برنامه‌های راهبردی مدیران جدید هم در برابر عمر متوسط مدیران سایپا کم آورده و مساله تاخیر در تحویل محصولات دور از انتظار نیست.