چرا پول‌های خارج‌شده از بازار سهام برنمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد؟/ سرنوشت بورس چه می‌شود؟

 شاخص کل بورس طی هفته اخیر، همانند دو هفته قبل از آن با کاهش ارتفاع همراه شد. بازار سهام سه هفته‌ است که از منظر حقیقی‌ها مغفول مانده است. در این مدت، بیش از ۵هزار میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است. این درحالی است که ۴هزار و۷۰۰میلیارد تومان جذب صندوق‌های درآمد ثابت شده است. ثبت قله جدید قیمت جهانی طلا و محبوبیت بالای این فلز زرد سبب شده است تا صندوق‌های طلای بورسی از ابتدای سال، میزبان ۱۵هزار میلیارد تومان از سرمایه حقیقی باشند.

بورس تهران در حالی هفته گذشته را با کاهش 1.62درصدی شاخص‌کل به پایان رساند که سایر نماگرهای بازار سهام نیز وضعیت مشابهی داشتند. شاخص هموزن با افت 2.26درصدی و شاخص فرابورس نیز با نزول 1.76درصدی همراه شده‌است. آمار‌ها و داده‌های فعالیت افراد حقیقی نشان می‌دهد؛ طی سه هفته اخیر بیش از 5هزار و 500میلیارد‌تومان از سرمایه این گروه تاثیرگذار از بازار سهام خارج شده‌است. همچنین بیش از 4هزار و 700میلیارد ‌تومان آن نیز جذب صندوق‌های درآمد ثابت شده‌است. این درحالی است که بخش دیگری از این سرمایه ممکن است جذب صندوق‌های طلا شده باشد، چراکه این صندوق‌ها موفق شدند میزبان بیش از 4هزار  و 600میلیارد ‌تومان طی مدت مذکور باشند.

به‌نظر می‌رسد، همانقدر که میان پول حقیقی و صندوق‌های طلا و درآمد ثابت آشتی چند هفته‌ای شکل‌ گرفته‌است، به همان میزان حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها راه خود را از بازار سهام جدا کرده‌اند. موضوعی که به‌خوبی در ارزش معاملات و P/E بازار نمایان است. ارزش معاملات همچنان ارقام پایینی به‌ثبت رسیده و P/E بازار سهام دوباره به محدوده آبان1401 نزدیک شده‌است، ضمن آنکه گزارش‌های تابستان که به‌زودی راهی کدال می‌شود، احتمالا کاهش سود دلاری را نشان خواهد داد، به‌همین‌دلیل ارزش دلاری بورس تهران به کف 101میلیارد دلار و ارزش کل بورس به 121میلیارد دلار رسیده‌است. بورس تهران، آخرین‌بار، این ارزش را در دی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماه 98 به بازار سهام نسبت داده‌است.

فرار بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بازگشت حقیقی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از بورس؟

بازار سهام، در هفته‌ای که گذشت، شاهد سرخ‌پوشی نماگرهای بورسی بود، به‌طوری‌که شاخص‌کل بورس با افت 1.62درصدی به محدوده نیمه کانال 2میلیون واحد نزدیک می‌شود. به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رغم آنکه بازارساز سعی می‌کند تا شاخص‌کل را در سطح 2میلیون‌واحدی حفظ کند، اما شاخص هموزن با افت بیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری به سمت حمایت‌ها حرکت می‌کند. مجموع تحولات اخیر می‌تواند به تعدد سهام بنیادی کوچک در بازار ختم شده و در صورتی‌که سیاستگذار به‌طور عملی متغیرهای اقتصادی را به نفع بازار سهام تغییر دهد، استقبال از سهام کوچک افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابد، با این حال طی یک هفته اخیر نقدشوندگی پایین سهام کوچک، به کاهش تقاضا در این نوع از سهام منجر شده‌است.

بررسی کلی از تحولات بازار سهام طی یک هفته اخیر نشان می‌دهد که بورس به شکل عجیبی به گوشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشین بازارها بدل شده و همچنان رقیبان آن، به‌خوبی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌درخشند. مهم‌ترین رقیب بازار سهام، یعنی صندوق طلا، سکه و طلای 18عیار، با رشد قابل‌توجه خود طی چند هفته اخیر، موفق شد تا بهترین بازار یک هفته اخیر شود، ضمن آنکه صندوق‌های طلای قابل‌معامله در بورس‌کالا، طی سه هفته اخیر که بازار سهام با وضعیتی غبارآلود مورد معامله قرار می‌گرفته است، میزبان بیش از 4هزار و 665میلیارد‌تومان بوده‌است. طی مدت مذکور، به‌جز یک روز، صندوق‌های طلا در تیررس پول‌های حقیقی قرار گرفته‌اند، ضمن آنکه عرضه اوراق دولتی و اجبار صندوق‌های درآمد ثابت برای خرید آنها و حضور همزمان فعال در بازار سهام سبب شده‌است‌ تا جذابیت این صندوق‌ها نسبت به بازار سهام همچنان بالاتر باشد، به‌طوری‌که این صندوق‌ها نیز طی سه هفته مورد اشاره، بیش از 4هزار و 700میلیارد‌تومان پول حقیقی را جذب کردند.

به‌نظر می‌رسد عدم‌جذابیت بازار سهام را می‌توان به پایین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماندن نسبت P/E و عدم‌تحرک این شاخص نسبت داد، به‌طوری‌که بدون انتظار واقعی از رشد این نسبت در کوتاه‌مدت، نمی‌توان شاهد چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز مثبتی از بازار سهام بود و پول حقیقی، انگیزه کافی را برای حضور فعال در این بازار نخواهد داشت. علاوه‌بر تشدید سیاست انقباضی در حوزه پولی و تنش‌های نظامی رشد کم قیمت دلار نیما نسبت به میانگین سال‌گذشته، صورت‌های مالی جذابی را در پیشگاه بازار قرار نخواهد داد، از این‌رو کاهش سود دلاری بازار در گزارش‌های 6 ماهه محتمل است، لذا با توجه به آنکه این گزارش‌ها می‌تواند هیجانات منفی در بازار ایجاد کند، ارزش دلاری بازار نیز به 121میلیارد دلار رسیده که از دی98 بی‌سابقه است.با نزدیک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شدن به فصل بودجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندی بازار سهام می‌تواند دچار تلاطم‌هایی شود و هر خبر مثبت یا منفی می‌تواند نوساناتی را به بازار تحمیل کند، اما نکته قابل‌توجه این است که با شدت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری تنش‌ها ریسک‌های منطقه نیز به ریسک‌های پولی و مالی دولت ایران، آغشته شده‌است.  به‌نظر می‌رسد با توجه به کف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشینی بازار سهام بر اساس متغیرهای موجود، ادامه روند نزولی محتمل نباشد.

البته این موضوع مشروط به آن است که اتفاق غیر‌مترقبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای به لحاظ سیاسی و نظامی‌ نیفتاده باشد، اما روند صعودی قدرتمندی هم در انتظار بازار نیست و P/Eکل بورس تمایل دارد تا در کف 6واحد معامله شود.  با توجه به وزن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهی بالای سهامداران بورس تهران به سود ثبت‌شده در صورت‌های مالی که در روزهای آینده روند انتشار آن آغاز خواهد شد، احتمالا ضمن تعدیل P/E بازار، باید شاهد یک روند رخوت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انگیز در کلیت بازار سهام باشیم. این درحالی است که هرگزارش خوب از صنعت یا نماد خاص، می‌تواند روند صعودی آرامی را در شاخص و نماد آن صنعت به‌همراه آورد.