نظرات مهم کارشناسان بورسی از چشم انداز آینده بازار سهام / چه عواملی بورس را تهدید می کند؟
بازار سرمایه در روزهای اخیر با شرایطی پیچیده و پرچالش مواجه شده‌است. نوسانات شدید در شاخص‌کل، افت ارزش معاملات و افزایش خروج نقدینگی، همگی نشانه‌هایی از تاثیر متقابل‌عوامل سیاسی، اقتصادی و روانی بر رفتار سرمایه‌گذاران هستند. از یک‌سو، تحولات سیاسی بین‌المللی مانند مراسم تحلیف ترامپ و احتمال اعمال تحریم‌های سختگیرانه‌‌‌‌‌‌‌تر علیه برخی کشورها، ابهامات جدی در فضای کلی سرمایه‌گذاری ایجاد‌کرده‌است. از سوی دیگر، توافق اخیر در غزه که به کاهش یکی از ریسک‌های سیستماتیک بازار کمک کرده، نتوانسته اثرات مثبت خود را به‌طور کامل در بازار نشان دهد.
عوامل داخلی نیز نقش مهمی در شکل‌گیری این فضای ملتهب دارند. شایعات مربوط به استیضاح وزیر اقتصاد که یکی از حامیان اصلی بازار سرمایه محسوب می‌شود، در کنار سررسید‌گواهی‌سپرده‌های خاص ۳۰درصدی بانک‌ها، فشار فروش و خروج نقدینگی را تشدید کرده‌است. این وضعیت در حالی رخ می‌دهد که بازار سرمایه از ابتدای سال‌جاری روندی صعودی و روبه‌رشد را تجربه کرده‌بود و بسیاری از سرمایه‌گذاران با هدف سودآوری وارد این فضا شده‌بودند.
در چنین فضایی، رفتار سرمایه‌گذاران به‌شدت تحت‌تاثیر شرایط روانی قرارگرفته‌است. عدم‌قطعیت نسبت به آینده تحولات سیاسی و اقتصادی، باعث‌شده بسیاری از سرمایه‌گذاران اقدام به حفظ سود یا انتقال نقدینگی خود به بازارهای امن‌‌‌‌‌‌‌تر مانند طلا کنند. کاهش قابلتوجه ارزش معاملات و خروج سنگین نقدینگی اشخاص حقیقی، زنگ خطری برای ادامه روند صعودی بازار به‌شمار می‌رود.
با وجود این، تحلیلگران بازار سرمایه همچنان معتقدند؛ شرایط فعلی بازار سرمایه یک اصلاح طبیعی و موردانتظار پس از دوره‌‌‌‌‌‌‌ای از رشد شدید است، اما در عین حال، تاکید دارند که در صورت عدم‌ارائه مشوق‌‌‌‌‌‌‌های موثر یا انتشار اخبار مثبت، روند اصلاح ممکن است به مرحله‌‌‌‌‌‌‌ای فرسایشی و نامطلوب تبدیل شود. در ادامه، نظرات کارشناسان درباره دلایل این تحولات و چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز بازار بررسی می‌شود.
روز سخت حقوقی‌‌‌‌‌‌‌ها
حس حسین‌‌‌‌‌‌‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به آغاز هفته‌ای پرفرازونشیب برای بورس، گفت: «بازار سرمایه این هفته را در شرایطی آغاز کرد که توافق غزه باعث کاهش یک ریسک بزرگ سیستماتیک شد، با این‌حال نزدیک‌شدن به مراسم تحلیف ترامپ و احتمال اعمال تحریم‌های سخت‌‌‌‌‌‌‌تر، جو عرضه را در بازار سهام افزایش داده‌است.»
وی تاکید کرد؛ عوامل داخلی نیز به سنگینی فضای فعلی بازار افزوده‌‌‌‌‌‌‌اند. او افزود: «سررسید گواهی‌سپرده‌های خاص ۳۰درصدی بانک‌ها یکی از عواملی است که فشار فروش را تشدید کرده‌است. از سوی دیگر، شایعات پیرامون استیضاح وزیر اقتصاد که در ماه‌های اخیر بزرگ‌‌‌‌‌‌‌ترین حامی بورس بوده، بر بی‌‌‌‌‌‌‌اعتمادی سرمایه‌گذاران دامن زده است.»
این تحلیلگر بازار سرمایه در ادامه به کاهش چشمگیر ارزش معاملات در روز ابتدایی هفته اشاره کرد و گفت: «معاملات خرد سهام و صندوق‌های سهامی به حدود ۶۸۸۰میلیارد‌تومان رسید‌که نشان‌دهنده کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به فعالیت در بازار است. علاوه‌بر این، خروج نقدینگی اشخاص حقیقی نیز با تراز منفی ۱۸۷۱میلیارد‌تومان همراه بود.» به گفته وی، این وضعیت بدون نقش‌آفرینی حقوقی‌‌‌‌‌‌‌ها می‌توانست وخیم‌‌‌‌‌‌‌تر باشد: «۵۲درصد خریدها در این روز توسط حقوقی‌‌‌‌‌‌‌ها انجام شد که به حفظ سطح معاملات کمک کرد.»
حسین‌‌‌‌‌‌‌نیا همچنین درباره اتفاقات پایانی روز معاملاتی گفت: «در دقایق پایانی، برخی صف‌‌‌‌‌‌‌های فروش شرکت‌های بزرگ جمع‌‌‌‌‌‌‌آوری شد، اما این رویداد را نمی‌توان نشانه‌‌‌‌‌‌‌ای از بازگشت تقاضای گسترده دانست. همچنان بازار تحت‌فشار عرضه باقی‌مانده‌است و برای ایجاد تعادل، نیاز به اقداماتی هدفمند وجود دارد.» وی در پایان به نقش نهادها و حقوقی‌‌‌‌‌‌‌های بازار اشاره و اظهار‌کرد: «حقوقی‌‌‌‌‌‌‌ها در روزهای آینده وظیفه سختی در مدیریت تقاضا خواهند داشت. شکل‌گیری یک روند صعودی پایدار نیازمند ارائه اخبار مثبت و مشوق‌‌‌‌‌‌‌های ملموس است.» حسین‌‌‌‌‌‌‌نیا تاکید کرد؛ در شرایط فعلی، سرمایه‌گذاران باید با دقت و احتیاط بیشتری نسبت به تصمیم‌گیری در بازار عمل کنند.
اصلاح، فرسایشی می‌شود؟
ابراهیم سماوی، تحلیلگر بازار سرمایه، درباره ریزش ۵۰هزار‌واحدی شاخص‌کل بورس در روز گذشته گفت: «افت قابلتوجه شاخص‌کل و فشار فروش سنگین، به‌ویژه در نمادهای شاخص‌‌‌‌‌‌‌ساز، از هفته گذشته آغاز شد و دیروز هم ادامه پیدا کرد. این وضعیت تحت‌تاثیر تحولات سیاسی اخیر، از جمله تحلیف ترامپ و توافق احتمالی بین حماس و رژیم صهیونیستی، تشدید شده‌است.» وی اضافه کرد؛ هرچند روی کار آمدن ترامپ از قبل پیش‌بینی می‌شد و بازار سرمایه واکنش‌های قبلی خود را نسبت به این اتفاق نشان‌داده بود، اما ابهامات درباره سیاست‌های وی باعث افزایش احتیاط سرمایه‌گذاران شده‌است.
سماوی با اشاره به دلایل رفتار سرمایه‌گذاران عنوان کرد: «از ابتدای آبان‌‌‌‌‌‌‌ماه تاکنون، بازار سرمایه رشد قابل‌توجهی را تجربه کرده‌است و بسیاری از سرمایه‌گذاران ترجیح دادند سود خود را محقق کنند. آنها تمایل دارند ابتدا واکنش‌های ترامپ را مشاهده کنند و سپس تصمیم‌گیری کنند. همین موضوع باعث شد شاهد ورود نقدینگی به صندوق‌های طلا باشیم که بیانگر افزایش نگرانی و انتظار سرمایه‌گذاران برای هفته‌های آینده است.» وی در ادامه به برخی عوامل داخلی موثر بر خروج نقدینگی اشاره کرد و گفت: «موضوعاتی مانند لاتاری ایران‌خودرو نیز بخشی از نقدینگی را از بازار خارج کرده‌است. از سوی دیگر، کاهش ارزش معاملات زنگ خطر جدی برای بازار محسوب می‌شود. دیروز ارزش معاملات به زیر ۱۰هزار‌میلیارد‌تومان رسید‌که در مقایسه با روزهای گذشته کاهش قابل‌توجهی داشت و بیانگر کاهش تمایل سرمایه‌گذاران به معامله در این شرایط است.»
سماوی اصلاح فعلی بازار را طبیعی دانست و اظهار کرد: «بازار سرمایه در حال تجربه یک اصلاح قیمتی و زمانی است. با توجه به رشد چشمگیر بازار در ماه‌های گذشته، این اصلاح جای نگرانی ندارد، اما باید به ارزش معاملات توجه ویژه داشت، چراکه اگر این مقدار به زیر ۵هزار میلیارد‌تومان برسد، ممکن است روند اصلاح فرسایشی شود که برای بازار نامطلوب خواهد بود.» او در جمع‌بندی تحلیل خود تاکید کرد: «انتظار می‌رود در دو تا سه هفته آینده، با روشن‌‌‌‌‌‌‌تر‌شدن شرایط سیاسی و اقتصادی، وضعیت بازار بهبود یابد.
سرمایه‌گذاران باید در این دوره با دقت عمل کنند و تصمیم‌های خود را بر اساس تحولات داخلی و خارجی اتخاذ کنند.» با توجه به تحلیل‌های ارائه‌‌‌‌‌‌‌شده، به‌نظر می‌رسد بازار سرمایه در حال تجربه دوره‌‌‌‌‌‌‌ای از اصلاح قیمتی و زمانی است که با توجه به رشد چشمگیر اخیر طبیعی است، اما اگر ارزش معاملات در روزهای آینده افت بیشتری را تجربه کند، این روند می‌تواند به فرسایش بازار منجر شود. کارشناسان تاکید دارند؛ برای بهبود وضعیت و ایجاد تعادل در بازار، انتشار اخبار مثبت و مشوق‌‌‌‌‌‌‌های حمایتی ضروری است. سرمایه‌گذاران نیز باید با دقت و احتیاط بیشتری تصمیم‌گیری کنند تا در این فضای پرابهام متضرر نشوند.