پیشنهادی برای حل بحران بورس

علیرضا باغانی، کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: کاهش سرمایه و اندوخته مردم در بورس و فرابورس در حالی پس از 4 سال همچنان ادامه دارد و به حد اعلای خود رسیده که مسئولان هر روز در اظهار نظرهایی به بازگو کردن مشکلات بورس می پردازند. وزیر اقتصاد می‌گوید مشکل بورس قیمت گذاری دستوری، فاصله نرخ دلار نیما و آزاد، نرخ بهره بانکی، عدم ورود خودرو به بورس و مشکلاتی از این دست است.

وی افزود: این حرف ها درست است اما الان وقت این حرف ها نیست و حتی حل شدن این مشکلات در مقطع کنونی نمی تواند کمکی به بورس ما کند؛ کمااینکه شاهد بودیم از زمان استقرار دولت جدید نرخ دلار نیما در حدود 10 هزار تومان ترمیم شده است و سعی کرده به دلار آزاد نزدیک شود لکن نرخ دلار به دلیل التهابات موجود دوباره فاصله خود را با دلار نیما زیاد کرد.

برای اصلاح وضعیت بازار سهام از کشورهای توسعه یافته الگوبرداری شود

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به شرایط کنونی بازار سرمایه مهمترین اقدام بازار را الگوبرداری از کشورهای توسعه یافته دانست و گفت: در شرایط کنونی بازار سرمایه، دولت به منظور احیای اعتماد سرمایه‌گذاران و رونق بازار، می‌تواند از مدل‌های موفق کشورهای توسعه‌یافته، به ویژه آمریکا، الگوبرداری کند. یکی از این مدل‌ها، تضمین بازدهی سهام شرکت‌های بزرگ و معتبر بورس است.

باغانی با بیان اینکه در بحران مالی سال ۲۰۰۸، دولت آمریکا با تزریق ۷۰۰ میلیارد دلار به سیستم بانکی، از فروپاشی آن جلوگیری کرد، افزود: نکته قابل توجه این است که این اقدام نه تنها از بروز یک فاجعه اقتصادی بزرگ جلوگیری کرد، بلکه با بازگشت حدود ۸۰۰ میلیارد دلار به خزانه دولت نیز کمک شایانی کرد.در واقع دولت ایالات متحده هم از بازارهای مالی خود حمایت کرد و هم از محل این حمایت سود برد.این تجربه نشان می‌دهد که در شرایط بحرانی، تزریق نقدینگی به اقتصاد می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد. اما این اقدام باید با برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند همراه باشد تا از بروز تورم افسارگسیخته جلوگیری شود.

وی افزود: در کشور ما نیز برای بهبود شرایط اقتصادی، می‌توان از تجربه کشورهای دیگر بهره برد. اما به جای تزریق مقادیر اندک و پراکنده، بهتر است دولت با تدوین یک برنامه جامع و بلندمدت، اقدام به تزریق منابع مالی قابل توجهی به بخش‌های تولیدی کند.

دولت بازدهی 35 درصدی سهام را تضمین کند

باغانی اظهار کرد: پیشنهاد می‌شود دولت روی سهام ۵۰ شرکت برتر و بزرگ بورس و فرابورس 100 همت اوراق تبعی منتشر کرده و بازدهی حداقل ۳۵ درصدی را در یک سال آینده تضمین کند. این اقدام می‌تواند به عنوان یک عامل اطمینان‌بخش برای سرمایه‌گذاران عمل کرده و آن‌ها را به سرمایه‌گذاری در بازار تشویق کند.

او تاکید کرد: تردیدی ندارم که با این کار بازار متعادل می شود و حتی در صورت جدی تر تر شدن رویا رویی ایران و اسرائیل بخش قابل توجهی از زیان مردم جبران می شود و در نهایت دولت سهام جمع آوری شده را با سود می فروشد.در صورت کاهش شدید قیمت سهام شرکت‌های مورد نظر، دولت می‌تواند با خرید مجدد این سهام از بازار، از کاهش بیشتر قیمت‌ها جلوگیری کند و به تثبیت بازار کم

ک کند. این اقدام مشابه جمع‌آوری سهام توسط یک سرمایه‌گذار بزرگ است که با هدف کنترل بازار انجام می‌شود.

تزریق 5 همت پول دردی از بازار دوا نمی‌کند

این تحلیل گر بورس خاطرنشان کرد: دولت مدعی است با تزریق منابع از صندوق توسعه ملی به بازار سرمایه، بازار را  حمایت کرده است، اما این اقدامات نه تنها نتوانسته مشکل اصلی بازار را حل کند، بلکه نشان از محدودیت منابع دولتی و عدم برنامه‌ریزی دقیق دارد.

باغانی بیان کرد: تزریق پنج همت به بازاری که حجم معاملات آن بسیار بیشتر از این مقدار است، حتی به اندازه یک روز معاملات سکه در بازار آزاد نیز نیست. پنج همت معدل یک روز معاملات سکه در کف بازار تهران است. این روزها صندوق‌های طلا در بورس به طور متوسط 3 همت معامله می شوند.

او افزود: رئیس صندوق توسعه ملی اخیرا" کارنامه حمایت از بورس در سه سال گذشته را این گونه اعلام کرده که کل عدد تزریق پول به صندوق تثبیت بازار 15 همت در سه سال بوده که هنوز 0.7 همت آن باقی مانده است. دقت کنید 15 همت در سه سال! معلوم است که بود و نبود این پول در این سال ها فرقی به حال بورس و سرمایه مردم نداشته است!

این کارشناس بازار سرمایه گفت: بانک مرکزی بدون پشتوانه مشخصی اقدام به چاپ پول می‌کند که این امر می‌تواند به تورم و بی‌ثباتی اقتصادی دامن بزند.دولت به جای حمایت مستقیم از تولید و سرمایه‌گذاری، بیشتر بر انتشار اوراق درآمد ثابت متمرکز شده است که این امر به نفع بانک‌ها و موسسات مالی بزرگ است و به بهبود وضعیت تولید و اشتغال کمک چندانی نمی‌کند. بانک‌ها به عنوان واسطه‌های مالی، می‌توانند نقش مهمی در تزریق نقدینگی به بخش تولید و بهبود وضعیت بازار سرمایه ایفا کنند. اما به نظر می‌رسد دولت از این ظرفیت به خوبی استفاده نمی‌کند.

ارائه تضمین بازدهی و بازارگردانی مناسب مردم را به بورس می‌کشاند

باغانی در پاسخ به این پرسش که اجرای طرح نجات مزبور چه تاثیراتی در بازارهای مالی می‌تواند داشته باشد، پاسخ داد :این کار می‌تواند اعتماد سرمایه‌گذاران را جلب کرده و آن‌ها را به سمت بازار سرمایه سوق دهد. با ارائه تضمین بازدهی و بازارگردانی مناسب، بسیاری از افراد حتی بدون درک کامل از بازار سرمایه، اقدام به سرمایه‌گذاری خواهند کرد. این همان چیزی است که در حال حاضر در بازار اوراق تامین مالی جمعی اتفاق می‌افتد. افرادی ناآشنا به بورس صرفاً به دلیل سود بالا و تضمین بازگشت سرمایه، بدون شناخت کافی از ماهیت این اوراق، اقدام به خرید آن‌ها می‌کنند.

این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: با این کار یکی از چالش‌های اصلی بازار سرمایه که جذب نقدینگی و کاهش فشار فروش است ، حل می شود. همان طور که گفته شد برای رفع این چالش، می‌توان از ابزارهای مالی نوینی مانند اوراق تبعی استفاده کرد. دولت مبلغ مشخصی مثلاً 100 همت را به صندوق تثبیت اختصاص دهد.صندوق تثبیت با استفاده از این بودجه، اوراق تبعی با نرخ سود جذاب مثلاً 35 درصد منتشر کند.

او افزود: این اوراق می‌توانند به عنوان یک ابزار سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت برای سرمایه‌گذاران جذاب باشند. ورود حجم قابل توجهی از نقدینگی به بازار از طریق خرید این اوراق، می‌تواند فشار فروش را کاهش داده و تعادل را به بازار بازگرداند. همچنین، سرمایه‌گذاران به جای سپرده‌گذاری در بانک‌ها، ترجیح می‌دهند این اوراق را خریداری کنند. این ١٠٠ همت به پشتوانه دارایی های مالی دولت در بازار سرمایه است.

سیاست‌های پولی انقباضی با هدف کنترل تورم به بخش تولید و بازار سرمایه آسیب زده است

باغانی گفت: سیاست‌های پولی انقباضی اخیر با هدف کنترل تورم، به شدت به بخش تولید و بازار سرمایه آسیب زده است. به عنوان مثال، نرخ تورم در دوره ای به 40 درصد رسید، اما رشد درآمد مردم تنها 45 درصد بود. این نشان می‌دهد که سیاست‌های کنونی نه تنها تورم را کنترل نکرده‌اند بلکه قدرت خرید مردم را نیز کاهش داده‌اند.

وی گفت: در مقابل، بخش‌هایی از بازار مانند بازارهای موازی توانسته‌اند بازدهی بسیار بالاتری نسبت به بازار سرمایه ارائه دهند. برای مثال، برخی از شرکت‌های خصوصی سود 44 درصدی به سرمایه‌گذاران خود پرداخت می‌کنند. این در حالی است که بازار سرمایه با مشکلات عدیده‌ای دست و پنجه نرم می‌کند. به جای تمرکز صرف بر کنترل تورم، باید به دنبال ایجاد تعادل بین کنترل تورم و رشد اقتصادی بود.

باغانی بیان کرد: برای جذب سرمایه‌گذاران به بازار سرمایه، ابزارهای مالی متنوعی با بازدهی رقابتی ارائه شود. مثلاً می‌توان اوراق  با نرخ سود مشخص و تضمین‌شده را منتشر کرد.دولت باید  ببینید نقدینگی  کجاست به سراغشان بروید ، نه اینکه یک گوشه بنشیند و فقط حرف بزند.

این کارشناس بازار سرمایه خاطر نشان کرد: در دنیا مثل آمریکا و ژاپن بانک مرکزی برای کمبود نقدینگی و کنترل بحران در بازارهای مالی دو اقدام اساسی انجام می دهد؛ یکی کاهش نرخ بهره و دومی تزریق مالی و اعتباری به موسسات بزرگ مالی جهت حمایت از بازارهای پولی و مالی.