ساماندهی بازار آنلاین طلا: تحلیل آیین‌نامه جدید و اثرات آن بر صنعت
در سال‌های اخیر، بازار طلا و جواهر ایران تحت تأثیر مسائل متعددی قرار گرفته است. افزایش تعداد سرمایه‌گذاران و نوسانات قیمت طلا، نیاز به ساماندهی در این حوزه را بیش از پیش احساس کرد. محمد کشتی‌آرای، عضو هیأت رئیسه کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف ایران، به ضرورت این ساماندهی و تصویب آیین‌نامه جدیدی که به منظور تنظیم معاملات آنلاین طلا طراحی شده است، اشاره کرده است.
ضرورت ساماندهی بازار آنلاین طلا
آسیب‌پذیری سرمایه‌گذاران به عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل تدوین این آیین‌نامه محسوب می‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران در سال‌های گذشته زیان‌های قابل توجهی را متحمل شده‌اند. به همین دلیل، نهادهای نظارتی بر آن شدند تا با جمع‌آوری اطلاعات و تدوین مقررات جدید، امنیت بیشتری را برای فعالان این بازار فراهم کنند.
تجمع نهادهای نظارتی همچون بانک مرکزی و اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، گامی مهم در راستای ساماندهی معاملات آنلاین طلا به حساب می‌آید. این نهادها با پذیرش مسئولیت‌های خود، تلاش دارند تا بازار طلا را به سمت شفافیت و استانداردسازی سوق دهند.
نقاط قوت آیین‌نامه جدید
آیین‌نامه جدید به منظور ساماندهی بازار آنلاین طلا، نقاط قوت متعددی دارد. به عنوان مثال، مرجع صدور مجوز برای فعالان این حوزه، «اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی» تعیین شده است. این اتحادیه متقاضیان را ملزم به دریافت مجوز از طریق درگاه ملی مجوزها می‌کند.
یکی از مهم‌ترین محورهای این قانون، الزام پلتفرم‌ها به اعلام و تطبیق «موجودی طلای قابل فروش در لحظه» است. به این معنا که هر پلتفرم باید معادل فیزیکی طلایی که به فروش می‌رساند، در سپرده خود نزد بانک کارگشایی یا بانک مرکزی داشته باشد. این موضوع از جمله نقاط قوت اصلی این قانون است که بسیاری از فعالان بازار نیز به دنبال تحقق آن بوده‌اند.
قوانین و استانداردهای جدید
قانون ملی استاندارد حداقل عیار مجاز برای فروش طلا را ۱۸ عیار یا ۷۵۰ و حداکثر را ۲۴ عیار یا ۹۹۵ تعیین کرده است. به همین دلیل، هیئت دولت تنها معامله طلا با عیار ۷۵۰ و نقره با عیار ۹۹۵ را در بستر پلتفرم‌ها مجاز دانسته و انجام معاملات طلا با عیاری غیر را ممنوع اعلام کرده است.
کشتی‌آرای در این زمینه خاطرنشان کرده که این محدودیت تنها مربوط به پلتفرم‌های آنلاین بوده و شامل بازار فیزیکی نمی‌شود. هدف از این تصمیم، استانداردسازی معاملات و جلوگیری از ترویج عیارهای غیرمتعارف است.
چالش‌های اجرایی و ساعت کار پلتفرم‌ها
یکی از موضوعات مهمی که در مصوبه به آن اشاره شده، ساعت فعالیت پلتفرم‌ها و امکان انجام معاملات برخط است. این موضوع به ضوابطی موکول شده که قرار است بانک مرکزی تدوین کند. با توجه به اینکه برخی پلتفرم‌ها ممکن است مشتریان خارجی داشته باشند و معاملاتشان بر مبنای قیمت جهانی اونس انجام شود، تعیین دامنه زمانی مشخص برای انجام معاملات نیازمند بررسی‌های کارشناسی دقیق‌تر است.
جلوگیری از فرار مالیاتی
محدودیت در انتقال دارایی از حساب یک کاربر به حساب کاربر دیگر نیز یکی از نکات مهم آیین‌نامه جدید است. طبق این قانون، خرید و فروش تنها باید از طریق حساب شخصی انجام شود و امکان انتقال دارایی به حساب فرد دیگر وجود ندارد. این اقدام با هدف جلوگیری از پولشویی و ایجاد شفافیت بیشتر به ویژه در ارتباط با اجرای قانون «مالیات بر عایدی سرمایه» صورت گرفته است.
این قانون بر این اصل تأکید دارد که ثبت تمامی تراکنش‌ها در حساب شخصی برای جلوگیری از سوءاستفاده و فرار مالیاتی ضروری است.
تأثیرات بر بازار فیزیکی طلا
کشتی‌آرای در پاسخ به این پرسش که آیا وضع این مقررات موجب رونق بازار فیزیکی طلا خواهد شد، گفت: اجرای کامل و نظارت دقیق بر این مقررات احتمالاً به زمان بیشتری نیاز دارد. اما با الکترونیکی شدن کلیه معاملات، کنترل‌پذیری بازار بیشتر خواهد شد. تجربه چند سال گذشته نشان داده که مشتریان پلتفرم‌های آنلاین با مشتریان بازار فیزیکی متفاوت‌اند و این دو بازار عموماً اثر مستقیم و قابل توجهی بر یکدیگر ندارند.
نتیجه‌گیری
ساماندهی بازار آنلاین طلا و تدوین آیین‌نامه جدید، گامی مؤثر در راستای ایجاد امنیت و شفافیت در این حوزه محسوب می‌شود. با توجه به نقاط قوت آیین‌نامه و تلاش برای جلوگیری از تخلفات، امیدواریم که بازار طلا در ایران به سمت توسعه و رونق بیشتر حرکت کند. این تغییرات نه تنها به نفع سرمایه‌گذاران خواهد بود بلکه به بهبود کلی وضعیت بازار نیز کمک خواهد کرد.