چالش‌های قیمت‌گذاری خودروهای داخلی: نگاهی به افزایش 15 تا 28 درصدی
از ابتدای سال جاری تاکنون، خودروسازان داخلی در دو نوبت اقدام به اصلاح قیمت محصولات خود کرده‌اند. اما این اصلاحات قیمتی که با چالش‌ها و واکنش‌های مختلفی همراه بوده است، در مجموع چه میزان به بهای پایه هر خودرو افزوده است؟
اولین مرحله اصلاح قیمتی در تیرماه سال جاری انجام شد. طبق اعلام رسمی نهادهای قیمت‌گذار، سقف افزایش قیمت برای خودروسازان داخلی ۱۵ درصد تعیین شده بود. با این حال، آبی‌پوشان جاده مخصوص با استناد به رشد هزینه نهاده‌های تولید، بهای پایه محصولات خود را تا ۲۸ درصد افزایش دادند.
در مقابل، نارنجی‌پوشان جاده مخصوص تصمیم گرفتند مطابق با چارچوب تعیین‌شده از سوی نهادهای قیمت‌گذار عمل کرده و همان افزایش ۱۵ درصدی را اعمال کنند. بررسی قیمت محصولات خودروسازان داخلی نشان می‌دهد که این افزایش‌ها ابعاد پنهان و کمتر دیده‌شده‌ای نیز به همراه داشته است.
در شهریورماه نیز خودروسازان داخلی با استناد به مصوبه جدید شورای رقابت و تغییر در شیوه قیمت‌گذاری، درخواست اصلاح مجدد قیمت‌ها را به مراجع ذی‌ربط ارائه دادند. اما با ورود کمیسیون اصل نود مجلس و طرح ایرادات نسبت به روش جدید قیمت‌گذاری، مرحله دوم اصلاح قیمت‌ها در نهایت بر اساس سازوکار پیشین انجام شد. اکنون پرسش اصلی این است که در پی این دو مرحله افزایش، قیمت نهایی هر خودرو داخلی در مجموع چه میزان رشد داشته است؟
شایان ذکر است که در این گزارش، مبنای تحلیل قیمت‌ها، بهای پایه محصولات داخلی بوده است و بر قیمت نهایی کارخانه، هزینه‌هایی مانند مالیات بر ارزش افزوده، بیمه شخص ثالث، هزینه شماره‌گذاری و دیگر پرداخت‌های قانونی نیز افزوده می‌شود.
تغییرات قیمتی محصولات سایپا
بررسی قیمت درب کارخانه 11 محصول سایپا در بازه زمانی یک ساله نشان می‌دهد که محصولات این خودروساز حداقل تا مرز 23 درصد و حداکثر تا مرز 64 درصد رشد قیمتی را تجربه کرده‌اند.
تغییرات قیمتی محصولات ایران خودرو
بررسی قیمت درب کارخانه محصولات ایران خودرو در بازه زمانی یک ساله نشان می‌دهد که محصولات این خودروساز حداقل تا مرز 14 درصد و حداکثر تا مرز 35 درصد رشد قیمتی را تجربه کرده‌اند.
تفاوت در میزان رشد قیمت خودروهای داخلی به عوامل گوناگونی بستگی دارد که مهم‌ترین آن‌ها در ساختار تولید و سیاست‌های قیمت‌گذاری نهفته است. میزان داخلی‌سازی قطعات یکی از اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار است، زیرا خودروهایی که وابستگی بیشتری به واردات دارند، با افزایش نرخ ارز و هزینه تامین قطعات خارجی، رشد قیمتی بیشتری را تجربه می‌کنند.
از سوی دیگر، تیراژ تولید نیز نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. محصولات پرتیراژ به دلیل صرفه در مقیاس، افزایش قیمت کمتری دارند، در حالی که خودروهای کم‌تیراژ یا خاص با رشد بهای بیشتری مواجه می‌شوند. همچنین، نوع و سطح فناوری هر خودرو، هزینه مواد اولیه و نهاده‌های تولید مانند فولاد، آلومینیوم و قطعات الکترونیکی و در نهایت سیاست‌های شورای رقابت و نهادهای ناظر بر قیمت‌گذاری از دیگر عوامل موثر بر میزان افزایش قیمت محصولات خودروسازان داخلی به شمار می‌روند.