اعتصاب رانندگان بر بازار آهن چه کرد؟
به نقل از فولاد ایرانیان: بازار آهن در هفته اخیر در کنار مشکلات همیشگی مانند رکود، نبود نقدینگی، مشکلات قطع برق و آب فولادی‌ها شاهد بروز یک مشکل جدید بوده است. مشکلی که شرایط بازار و چشم‌انداز روند قیمت آهن آلات را پیچیده‌تر از همیشه کرده است. حمل و نقل بخشی مهمی از زنجیره تأمین صنایع فولادی از خط تولید و تأمین مواد اولیه گرفته تا عرضه محصولات نهایی است. از این رو اعتصاب و اعتراض رانندگان کامیون یکی از بحران‌هایی است که مستقیماً می‌تواند بر میزان عرضه و تقاضای بازار وقیمت آهن آلات تاثیرگذار باشد. در این مقاله به بررسی ابعاد تأثیر اعتصاب رانندگان بر قیمت آهن می‌پردازیم و شرایط پیچیده بازار آهن را عمیق‌تر تحلیل می‌کنیم.
چرا رانندگان اعتصاب کردند؟
تورم و افزایش فشار به قشرهای مختلف جامعه باعث شده تا هر تصمیمی از دولت تأثیر مستقیمی بر زندگی افراد جامعه داشته باشد. فرقی نمی‌کند این تصمیم تعیین میزان مالیات باشد یا نرخ سوخت و غیره. سیاست کاهش سهمیه و سه نرخی شدن قیمت گازوئیل که سوخت اصلی ماشین‌های سنگین است در کنار حق بیمه گران و بالا بودن هزینه از اصلی‌ترین دلایل اعتصاب رانندگان در روزهای اخیر بود. این اعتصاب در ابتدا با اخلال در بازارهایی نظیر انتقال مواد غذایی شروع شده و کم کم به صنایع بزرگ‌تر مانند فولاد و سیمان می‌رسد.
تاثیرات مستقیم اعتصاب رانندگان بر بازار آهن
اعتصاب کامیون‌داران باعث تأخیر در بارگیری، کمبود ناوگان فعال و توقف کامل در برخی مسیرهای بر تقاضا می‌شود و روند عرضه محصولات آهنی به بازار را کند یا حتی متوقف می‌کند. از تاثیرات مستقیم اعتصاب رانندگان بر بازار آهن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
اخلال در زنجیره تأمین و توزیع آهن آلات
زنجیره تأمین صنایع فولادی دارای مشکلات عدیده‌ای مانند محدودیت‌های انرژی و تأمین مواد اولیه است. از این رو هرگونه اتفاقی در این بخش می‌تواند باعث نوسانات قیمت آهن در بازار شود. صنایع بالا دستی برای تأمین مواد اولیه از سنگ آهن گرفته تا شمش و ضایعات مستقیماً به حمل و نقل جاده‌ای وابسته هستند. از سوی دیگر تحویل مستقیم محصولات نهایی فولادی مانند تیرآهن و میلگرد و ورق فولادی با وسایل نقلیه سنگین جاده‌ای صورت می‌گیرد. از این رو هرگونه اخلالی در حرکت ناوگان حمل‌ونقل جاده‌ای باعث کاهش عرضه‌ها و افزایش قیمت آهن آلات در بلند مدت می‌شود. البته در صورت وجود رکود و کاهش تقاضا برای خرید آهن می‌تواند باعث در انتظار رفتن تقاضا در بازار شود. در این صورت مبادی فروش با ایجاد تخفیف‌های روزانه سعی در جذب تقاضای بازار دارند که این روند کاهش قیمت مقاطع فولادی را در مقاطع کوتاه در پی خواهد داشت.
افزایش هزینه حمل و در نتیجه رشد قیمت نهایی اهن
در وضعیت اعتصاب کامیون داران رانندگان کمی مشغول به فعالیت می‌شوند. فشار روانی همکاران از یک سو و تقاضای بالا از سوی دیگر به رانندگان فعال باعث می‌شود که کرایه‌های حمل و نقل نیز بیشتر شود. در بازار آهن به دلیل وزن بالای محصولات هزینه حمل بخش ویژه‌ای از قیمت تمام شده آهن الات را به خود اختصاص می‌دهد و هرگونه افزایش هزینه بار مستقیماً باعث گران شدن قیمت تمام شده محصولات فولادی خصوصاً در مناطق دور از مراکز تولید فولاد مثل استان‌های جنوبی، شرقی یا غربی می‌شود. در چنین شرایطی فروشندگان به دو گونه عمل می‌کنند. در صورت نبود تقاضا با ایجاد تخفیف سعی در برطرف کردن این افزایش قیمت حمل باردارند و یا در صورت افزایش تقاضا در بازار، با عرضه های قطره چکانی آن‌ها نیز قیمت آهن الات در بازار را افزایش می‌دهند.
افزایش احتکار و رفتارهای سوداگرانه مانند خالی فروشی
به وجود آمدن هرگونه التهاب در بازار آهن به نفع سودجویان و خالی فروشان است. این افراد با رفتارهای سوداگرانه مانند احتکار، کاهش عرضه‌ها و ایجاد کمبودهای مصنوعی در بازار بر آتش التهاب ناشی از اخلال توزیع آهن الات می‌دمند. در نتیجه با ترساندن مشتریان از نبود محصول در آینده نزدیک باعث حفظ یا افزایش قیمت آهن آلات در بازار می‌شوند.
تأثیر روانی بر بازار آهن
در شرایط کنونی و با مذاکرات ایران و آمریکا همه بازارهای ایران به هرگونه اخباری منفی و مثبت واکنش سریع نشان می‌دهند. این التهاب به ویژه در روزهای مذاکره و نوسانات چند هزارتومانی قیمت دلار در لحظه قابل مشاهده است. در چنین شرایطی اخبار منفی اعتصاب کامیون داران علاوه بر کاهش روند عرضه به صورت فیزیکی، به صورت روانی هم بر بخش تقاضا تاثیرگذار است. این تأثیر به دو گونه می‌تواند رخ دهد. در ابتدا با نادیده گرفتن و مقطعی بودن این اعتصابات می‌تواند باعث کاهش تقاضا در بازار آهن شود و خریداران برای مدتی بدون عمل بمانند؛ اما در صورت ادامه‌دار بودن بحران اعتصاب و افزایش نگرانی از کمبود آهن الات یا بالا رفتن هزینه‌ها، می‌تواند باعث رفتارهای هیجانی مانند خرید زودهنگام، ذخیره‌سازی بیش از نیاز و ایجاد موج تورمی در بازار آهن شود. این موضوع به‌ویژه در صورت افزایش قیمت دلار بیش از پیش خواهد شد. خوشبختانه در حال حاضر نوسانات دلار کاهشی بوده و رکود در صنایع مانع از بروز رفتارهای هیجانی در خریداران آهن شده است.
کاهش تقاضای آهن برای مصرف‌کننده نهایی
اخلال در زنجیره توزیع و نا اطمینانی از روند تحویل به موقع آهن آلات می‌تواند باعث منصرف شدن بخش تقاضا از خرید آهن شود. هم‌چنین افزایش قیمت آهن در بازار به دلیل اخلال حمل و نقل می‌تواند باعث تعلیق موقت پروژه‌های ساخت‌وساز و کاهش قیمت پروفیل ساختمانی شود. همه این موارد در نهایت باعث کاهش تقاضا در بازار آهن شده و بازار را وارد رکود می‌کند و از سوی دیگر فشار بیشتری بر تولیدکنندگان وارد می‌سازد.
سخن پایانی
اعتصاب رانندگان و کامیون داران یکی از نگرانی‌های فعالان بازار آهن در روزهای اخیر بوده است. در شرایطی که فعالان بازار آهن برای قطع برق فولادی‌ها و کاهش تولید و عرضه آماده می‌شوند اخبار اعتصابات شوک دیگری بر پیکره بازار بود. طبق تحلیل اولین واکنش بازار به اعتصاب رانندگانت کاهش تقاضای آهن و افزایش تخفیف فروشندگان آهن برای جذب مشتری است. البته روند کاهش دلار و رکود صنایع بر این کاهش قیمت آهن الات تاثیرگذار بوده است؛ اما ادامه‌دار بودن اعتصابات رانندگان می‌تواند باعث کاهش مواد اولیه کارخانه‌های فولادی، افزایش نگرانی خریداران و افزایش انفجاری تقاضا در مقطعی کوتاه شده که همه این موارد منجر به گران شدن قیمت آهن الات خواهد شد؛ بنابراین، لازم است سیاست‌گذاران اقتصادی، پیش از گسترش چنین بحران‌هایی، با حل مشکلات رانندگان و درک وضعیت اقشار جامعه، حل اختلاف با اصناف قبل از تصمیمات بزرگ، ایجاد ساختار حمل‌ونقل پایدار و متنوع‌سازی روش‌های توزیع از وارد آمدن آسیب‌های جدی به بازار حیاتی آهن جلوگیری کنند.