روز سرد بورس در اولین روز آبان
فیلم ریزش‌‌‌‌‌ها در بازار سرمایه به حدی بلند شد که به ازدست‌رفتن ابرکانال دو‌میلیون واحد انجامید. بورس که تحت‌تاثیر عوامل گوناگون، مهرماه سراسر رو به افتی را تجربه کرده‌بود، در حالی وارد آبان شد که با دو‌میلیون واحد خداحافظی کرد و با وجود شرایطی که احتمال بهبود آن در کوتاه‌مدت هم بعید به‌نظر می‌رسد، پس‌گرفتن این کانال هم کار سختی خواهد بود. از طرفی لایحه بودجه که همواره محل چالش‌های فراوانی برای بازار سرمایه بود، امسال حاوی نکات مثبتی برای بورس است و شاهد یکی از انبساطی‌‌‌‌‌ترین بودجه‌‌‌‌‌های تاریخ کشور هستیم، اما متاسفانه سایر شرایط داخلی و خارجی دست به‌دست هم داده تا این روزها بورس بین بازارهای مختلف کم‌طرفدارترین باشد.
تنش‌های منطقه‌ای و افزایش احتمال درگیری مجدد بین ایران و اسرائیل فرش قرمز را برای ورود پول‌های سرگردان به بازارهای دیگری مانند طلا و دلار و سکه پهن کرده‌است و این موضوع به سرخ‌پوشی هرچه بیشتر تابلوی معاملات بازار سرمایه می‌‌‌‌‌انجامد. بورس در این هفته شاهد روزی با قفل ۶۰۰ سهم در صف‌فروش و سرخ‌پوشی ۹۵درصد از تابلوی معاملاتی بود و رکوردهای تلخ دیگری مانند خروج پول همزمان از معاملات خرد و صندوق‌های درآمد ثابت را نیز ثبت کرد.
بورس نیازمند حمایت دولت در کوتاه‌مدت
حسن حسین‌‌‌‌‌نیا، تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه بازار همچنان گرفتار موج عرضه‌های سنگین و افت قیمت‌ها در نمادهای سهام و صندوق‌های سهامی است، گفت: هرچند مسوولان و سیاستگذاران در سخنان خود امیدوارکننده ظاهر می‌شوند و حتی لایحه پیشنهادی بودجه سال۱۴۰۴ نیز حاوی نکات مثبت برای بورس است، اما شرایط خاص زمانی و تنش‌های منطقه‌ای در کنار اتفاقات سال‌های اخیر کار را برای بازار سهام دشوار ساخته‌است. وی ادامه‌داد: به‌رغم وعده‌هایی که در آخرین جلسه شورای‌عالی بورس با ریاست دکتر خاندوزی برای تزریق نقدینگی داده شد، شاهد ورود و تخصیص اعتبار خاصی نبودیم و در روزهای اخیر هم حمایت خاص موثری برای خرید سهام از سوی صندوق‌های توسعه و تثبیت را شاهد نیستیم. همزمان شاهد شکل‌گیری رشد تقاضا و ارزش معاملات در نمادهای گواهی‌سپرده سکه و صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا هستیم که با توجه به ریسک‌های سیستماتیک و افزایش نرخ دلار آزاد و در عین‌حال رشد قیمتی انس جهانی طلا هدف‌های قیمتی بالاتر را طی کرده‌است.
این تحلیلگر افزود: این امر در شرایطی بوده که در روزهای اخیر ارزش معاملات صندوق‌های طلا رکوردهای متوالی را ثبت‌کرده و خروج نقدینگی حقیقی‌ها از صندوق‌های درآمد ثابت و سهام با ورود نقدینگی اشخاص حقیقی به این صندوق‌ها همراه بوده‌است. حسین‌‌‌‌‌نیا ادامه‌داد: با توجه به شرایط حاضر به‌نظر می‌رسد تا پایان تنش‌های فعلی یا حداقل تا زمان مشخص‌شدن جوانب حمله احتمالی اسرائیل و واکنش کشورمان به دشمن، نمی‌توان انتظار داشت بازار خود را با واقعیت‌های آتی اقتصادی و برنامه‌های دولت که مشوق‌های خوبی برای بورس درنظر گرفته، منطبق کند و انتظار شکل‌گیری تقاضای موثر در کوتاه‌مدت بدون حمایت همه‌جانبه و تزریق نقدینگی از سوی دولت و هلدینگ‌های نهادی و بزرگ، امری بعید به‌نظر می‌رسد.
وی افزود: امر مرسوم در دنیا نیز تزریق پول برای حمایت از بورس‌ها در شرایط بحرانی است که تا این لحظه اقدام خاصی از سوی دولت صورت‌نگرفته، هرچند در بلندمدت اقدامات سیاستگذار که فعلا در مرحله نظردهی و مذاکره قرار دارد، می‌تواند رشد بالایی را در بورس ایجاد کند ولی در کوتاه‌مدت سهامداران با روزهای درام و تلخی مواجه هستند که برگرداندن اعتبار و اعتماد به آنها به هر میزان دیرتر صورت گیرد، دشوارتر خواهد بود.
کار سخت پس‌گرفتن 2میلیون واحد
مریم محبی، تحلیلگر بازار سرمایه نیز با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین نقطه‌های حمایتی بازار سرمایه که محدوده 2میلیون واحد بود از دست رفت و ارزش دلاری بازار حدود 100میلیارد دلار و معادل سال1390 شد، گفت: عمده دلایلی که در خارج بازار باعث تجربه چنین ریزش‌هایی شده افزایش تنش‌های ایران و اسرائیل و منطقه است که توانسته پول ترسو را از بازار سرمایه خارج کند. روز گذشته نوزدهمین روزی بود که به‌صورت متوالی در تمامی شاخص‌ها شامل شاخص‌کل، هموزن، قیمت، آزاد شناور بازارهای اول و دوم بورس و فرابورس منفی‌های سنگینی را تجربه کردیم. در این هفته فقط در یک روز شاهد بودیم 95درصد سهام بازار در محدوده‌های منفی عرضه شدند و بالغ بر 600 سهام قفل صف‌فروش بود. از طرفی افزایش تنش‌های خاورمیانه و افزایش احتمال جنگ بین ایران و اسرائیل و قدرت‌گرفتن ترامپ در انتخابات پیش‌روی آمریکا از عواملی است که در سطح بین‌الملل باعث‌شده بازار خروج سرمایه را تجربه کند.
او ادامه‌داد: اما در داخل ایران تحت‌تاثیر قرارگرفتن حاشیه سود شرکت‌ها به دلیل ایرادهای جدی اقتصادی مانند ناترازی کسری‌بودجه، عدم‌همخوانی هزینه و درآمد دولت و عدم‌ارتباطات بین‌الملل موثر منفی‌های سنگینی به بورس تحمیل‌کرده و امروز شاهد افزایش عددهای بودجه‌ای بودیم. بودجه‌انبساطی را در مجلس مشاهده کردیم و دیدیم برای اولین‌بار در تاریخ ایران لایحه بودجه با افزایش 65درصدی نسبت به سال‌قبل ارائه شد و نشان‌داد که احتمال افزایش کسری‌بودجه در سال‌های آتی بسیار بیشتر است.
محبی با بیان اینکه شرایط خوبی را تجربه نمی‌کنیم، گفت: بازار سرمایه واکنش درستی به شرایط بد اقتصادی نشان می‌دهد، بنابراین انتظار نمی‌رود در کوتاه‌مدت شرایط منفی حاکم بر بازار سرمایه بهبود یابد. از طرف دیگر خبرهای خوبی از آقایان صیدی، همتی و پزشکیان درخصوص الزام حمایت از بورس می‌شنویم و در خصوص مباحث قدیمی مثل عرضه خودرو در بورس شواهد و حمایت‌هایی مشاهده می‌کنیم و مشخص است آقای صیدی به‌خوبی مسائل بازار سرمایه را می‌شناسد و می‌توان روی او حساب کرد، اما واقعیت امر این است که در حال‌حاضر شرایط کلی اقتصاد خوب نیست و این شرایط نامطلوب اثر خود را روی بازار سرمایه می‌گذارد.
این تحلیلگر معتقد است؛ در کوتاه‌مدت انتظار نمی‌رود شرایط خوبی را در بازار سرمایه تجربه کنیم و پس‌گرفتن شاخص دو‌میلیونی برای بازار سخت است چراکه سرمایه‌های ترسو جذب بازارهای موازی جذاب و دارایی‌های رزروی مثل طلا و دلار می‌شوند و همچنان می‌بینیم در بازار سکه طلا و دلار سقف زده می‌شود و سرمایه‌ای که علاقه‌مند به حفظ ارزش است، وارد این بازارها می‌شود. بازار سرمایه به چیزی که نیاز دارد یعنی پول نمی‌رسد، چراکه سیاست‌های حمایتی تیم اقتصادی دولت نمی‌تواند در حال‌حاضر نجات‌دهنده بازار باشد. در کوتاه‌مدت پیشنهاد می‌شود سهامداران از خرید و فروش‌های هیجانی خودداری کرده و صبر کنند تا شرایط بازار بهتر شود.
