سازمان بورس فرصت‌های اصلاح را از دست ندهد / حال بورس پس از کاهش تنش چگونه خواهد بود؟
علی‌رغم این‌که در پی توافق حزب‌الله با قطعنامه ۱۷۰۱، دامنه نوسان به ۳ درصد افزایش یافت، اما مجددا تنش‌ها در منطقه قوت گرفت که در پی آن شاهد فشار فروش بودیم. اما اگر همین فردا تنش‌ها به طور کامل برطرف شود، شاخص‌های بورسی توان رشد را دارند؟
افزایش حدنصاب خرید سهام صندوق‌ها
صندوق‌های سهامی از ابتدای سال تا کنون، بیشترین حجم خرید خود را به شمش طلا اختصاص دادند. طلایی که توانست گوی رقابت را از سایرین برباید و بالاترین بازدهی را بین کلاس دارایی‌های مختلف به‌دست آورد. همین گزاره به خوبی تیم مدیریت حرفه‌ای این صندوق‌ها را به رخ می‌کشد و می‌توان این تیم حرفه‌ای را برای سایر صندوق‌ها نیز بسط داد. از سوی دیگر، اقبال به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم یعنی خرید صندوق‌های مختلف روز به روز رو به فزونی است که قاعدتا افزایش دارایی تحت مدیریت آنها را به دنبال دارد.
برآیند این اتفاقات به خوبی نقش و تاثیر صندوق‌ها بر کلیت بازار را به تصویر می‌کشد. حال اگر صندوق‌ها، بسته به ماهیتشان، افزایش حدنصاب خرید سهام را تجربه کنند، چه خروجی به همراه خواهد داشت؟ به عنوان مثال بیش از ۶۰۰ همت منابع پارک شده در صندوق‌های درآمد ثابت وجود دارد. اگر حدنصاب خرید سهام برای این صندوق‌ها فقط ۵ درصد افزایش یابد، واضحا شاهد ورود پول ۳۰ همتی به بازار سهام خواهیم بود که قاعدتا دیگر نیازی به صندوق‌های توسعه و تثبیت وجود نخواهد داشت.
ملزم کردن ناشران برای حمایت از سهام خود
در روز‌های گذشته که دامنه نوسان به ۱ درصد کاهش یافته بود، صندوق توسعه برای حمایت از بازار دست به کار شد و درصدد جمع کردن صف فروش نماد‌های شاخص‌ساز از جمله فولاد برآمد. اما در همان روز ۵۴ درصد از فروش نماد فولاد را حقوقی‌ها تشکیل دادند. این یعنی از یک سو صندوق توسعه درصدد حمایت از بازار برآمده و از سوی دیگر حقوقی‌ها به دنبال ذخیره کردن سود و فرار از بازار هستند. سازمان بورس به سادگی می‌توانست حقوقی‌ها را از فروش منع کرده یا آنها را ملزم به حمایت از سهام خود کند. اتفاقی که صورت نگرفت و علاوه بر آنکه صف فروشی جمع نشد، منابع صندوق توسعه که همان منابع بیت‌المال است نیز هدر رفت.
حتی در روز‌های بعد که دامنه نوسان به ۳ درصد افزایش یافت، با حمایت ناشران از سهام خود می‌توانست ارزش معاملات افزایش یافته و صف‌های خرید منطقی شکل گیرد. لازم به ذکر است در بازاری با دامنه نوسان محدودتر، منابع به شدت کمتری برای ایجاد روند و هدایت قیمت به سمت صف خرید نیاز است.
آگهی انتشار اوراق
اگرچه انتشار اوراق جدید با اوراق قبلی جایگزین خواهد شد، اما در شرایط فعلی که بازار از کمبود نقدینگی رنج می‌برد، اخبار مرتبط با انتشار اوراق دولتی و یا عرضه اولیه، تاثیر منفی بر بازار دارد.
انتشار اوراقی که به وضوح اثر خود را بر شاخص‌های بورسی گذاشت و به محض انتشار آگهی آنها، سبزی بازار به سرخی تغییر رنگ داد. به نظر می‌رسد که حجت صیدی که بار‌ها عنوان کرده است در جلسات تیم اقتصادی دولت حضور دارد، می‌توانست انتشار اوراق دولتی را به روز‌های دیگری منتقل کند تا حداقل برای چند روز ارزش و حجم معاملات افزایش یابد.
بورس کالا و تجدید ارزیابی‌ها
عرضه مجدد خودرو در بورس کالا یکی از بزرگترین محرک‌های کل بازار سرمایه خواهد بود. خودرو و سایپا به عنوان لیدر‌های بازار سرمایه از عرضه کوتاه مدتی محصولاتشان در بورس کالا در سنوات گذشته، بازدهی معقولی کسب کردند و توانستند زیان کمتری شناسایی کنند. حتی با ادامه این روند امکان صفر کردن تمام زیان‌های خود را در بلندمدت دارا بودند که تاثیر عجیبی بر جریان نقدی بازار می‌گذارد.
از سوی دیگر اسفند امسال، مهلت ۵ ساله این دو خودروساز برای درخواست افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها به پایان می‌رسد و بدون اذن و اجازه نهادی، می‌توانند این افزایش سرمایه را در دستور کار قرار دهند. حال که حال بازار خوب نیست، این شرکت‌ها باید از همین الان مراحل اداری و تایید کارشناسان را جمع آوری کنند تا بدون فوت وقت، شاهد افزایش سرمایه آنها در اسفند ماه بلاشیم.
کلام آخر
سایر تصمیمات و راهکار‌های غیر نقدی نظیر کاهش نرخ بهره و کم کردن کارمزد معاملاتی نیز می‌تواند در دستور کار قرارگیرد. به نظر می‌رسد در شرایطی که ریسک‌های سیستماتیک در اوج خود قرار دارند، پرداختن به ریسک‌های غیرسیستماتیک و ارائه راه‌کار برای آنها می‌تواند چاره‌ساز باشد.
گفتنی است که اگر این سیاست‌ها اعمال شود، حتی با وجود چنین تنش‌هایی در منطقه، بازار معقول‌تری خواهیم داشت.