واردات لوازم خانگی هدفمند می‌شود؟
از سال 1397 با تصویب قانون ممنوعیت واردات لوازم خانگی، بازار این کالا در ایران دستخوش تحولات گسترده‌ای شد.
گرچه هدف از این قانون حمایت از تولید داخلی و کاهش خروج ارز عنوان شد، اما به مرور زمان، سوالاتی درباره ایجاد انحصار در این بازار مطرح شد. بسیاری معتقدند که محدودیت‌های واردات و برخی سیاست‌گذاری‌ها، شرایط را برای تسلط چند بازیگر بزرگ بر بازار فراهم کرده است.
با وجود افزایش تولید داخلی، همچنان نگرانی‌هایی درباره کیفیت محصولات، قیمت‌ها و تنوع کالاها و حتی ایجاد انحصار در بازار وجود دارد. اما آیا در حال حاضر انحصار بر بازار لوازم خانگی حاکم است؟
وضعیت بازار لوازم خانگی در ایران
گرچه رشد قیمت‌ها، افت کیفیت محصولات و انحصار موجود در بازار لوازم خانگی امری مشهود است و حتی صدای اعتراض برخی از تولیدکنندگان و فعالان بازار را در آورده، اما معمولا فعالان صنفی و انجمنی چنین اعتقادی ندارند و بیشتر تمرکز خود را روی برطرف‌کردن معضل قاچاق گذاشته‌اند.
محمدحسین اسلامیان، نایب رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز اظهار کرد: درحال حاضر بازار لوازم خانگی در رکود قرار دارد. از سوی دیگر، به دلیل ثبات نرخ ارز طی چند ماه گذشته قیمت لوازم خانگی هم ثابت بوده و تغییری در بازار مشاهده نشده است.
او درباره کیفیت لوازم خانگی‌های تولید داخل پس از ممنوعیت واردات عنوان کرد: این اتفاق به فرصتی برای تولیدکنندگان داخلی تبدیل شده است تا بتوانند با برنامه‌ریزی و با توجه به وضعیت بازار، کیفیت محصولات خود را افزایش دهند.
نیاز بازار چگونه تأمین می‌شود؟
اسلامیان درباره رفع نیاز بازار پس از ممنوعیت واردات توضیح داد: در شرایطی که نیاز به محصولی در بازار وجود داشته باشد و نتوان آن محصول را چه از نظر کمی و چه از نظر کیفی فراهم کرد، در نتیحه در حال حاضر این نیاز از طریق قاچاق کالا تأمین می‌شود.
وی درباره اقداماتی که باید در راستای جلوگیری از قاچاق انجام شود عنوان کرد: بهترین راه مبارزه با قاچاق کالا این است که کالاهایی که مصرف‌کنندگان به آن نیاز دارند، به صورت هدفمند وارد شوند. اینگونه می‌توان تا حدی با قاچاق کالا مبارزه کرد.
انحصار در بازار وجود ندارد
اسلامیان در پاسخ به این پرسش که آیا در حال حاضر انحصار در بازار لوازم خانگی وجود دارد؟ تشریح کرد: درحال حاضر در بازار لوازم خانگی انحصاری وجود ندارد. چراکه بازار لوازم خانگی با بازار خودرو متفاوت است و لوازم خانگی می‌تواند به صورت قاچاق و از طریق مبادی مرزی وارد شوند. حتی در بین تولیدکنندگان داخلی هم انحصار وجود ندارد. زیرا میان چند تولید‌کننده مطرح کشور، نوعی فضای رقابتی ایجاد شده است.
این فعال صنفی برای بهبود وضعیت بازار لوازم خانگی پیشنهاد کرد: کالاهایی که نیاز بازار هستند باید با واردات تأمین شوند. چراکه تولید برخی از این کالاها یا صرفه اقتصادی ندارند و یا مورد پسند مردم نیستند در نتیجه باید با واردات تأمین شوند. اینگونه تولیدکنندگان هم می‌توانند با کالا‌های خارجی رقابت داشته باشند و یک فضای رقابتی در بازار لوازم خانگی ایجاد می‌شود.
براساس این گزارش، بازار لوازم خانگی یک بازار متنوع و مهم است. ممنوعیت واردات باعث شده تا بسیاری از کالاهایی که مورد پسند مردم است، وارد نشود و همین امر به دلیلی برای افزایش قاچاق کالا هم تبدیل شده است. از طرفی به دلیل ممنوعیت واردات، تولیدکنندگان هم با محصولات خارجی رقابت نمی‌کنند که این امر به مرور می‌تواند باعث ایجاد انحصار در بازار شود. به همین دلیل باید واردات با برنامه‌ریزی انجام شود تا هم جلوی ورود کالای قاچاق گرفته شود و هم مردم حق انتخاب بیشتری داشته باشند.