دولت امکان تک‌نرخی کردن ارز را ندارد / تک نرخی شدن ارز بازار سیاه و تورم در پی خواهد داشت
سیدعبدالکریم هاشمی نخل ابراهیمی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در گفت‌وگویی با اشاره به حواشی تک‌نرخی شدن ارز که این روزها بار دیگر به صدر اخبار بازگشته است، تاکید می‌کند که در حال حاضر با توجه به منابع محدود دولت برای تامین ارز امکان چنین کاری وجود ندارد.
در ادامه گفت‌وگو با این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس را می‌خوانید:
برای تک‌نرخی شدن دلار باید منابع ارزی را تامین و تجهیز کنیم / دلیل چند نرخی بودن دلار کمبود است
*درباره تک نرخی شدن قیمت ارز که این روزها زیاد به آن اشاره می‌شود. این طرح طرفداران و منتقدانی دارد. به نظر شما با توجه به شرایط اقتصادی که در حال حاضر در کشور با آن روبرو هستیم امکان اینکه نرخ دلار را در کشور تک نرخی کنند وجود دارد؟
بهترین راه برای اینکه بتوانیم قیمت دلار را کنترل کنیم یا تک نرخی کنیم یا به حالت قبلی بازگردانیم این است که دلار تهیه کنیم. یعنی منابع ارزی خود را تامین و تجهیز کنیم. اگر در این سیاست تامین منابع ارزی موفق باشیم می‌توانیم آن را تک نرخی کنیم. علت چند نرخی بودن آن کمبود ارز است.
*خب در شرایط فعلی که یا امکان تامین دلار وجود ندارد یا این کار به سختی انجام می شود؟
نه در این شرایط چنین امکانی برای کشور وجود ندارد.
در شرایط فعلی چاره‌ای جز چند نرخی بودن دلار نیست
* بنابراین به نظرتان بهترین راه این است که دلار در همین شرایط چند نرخی باقی بماند؟
نه نمی‌گویم این بهتر است بلکه چاره‌ای نیست و خود به خود این روند چند نرخی به وجود خواهد آمد. زمانی که شما منابع کافی برای تامین بازار، تولیدکننده، مردم، مسافرها ندارید و آن جو روانی که برای خرید ارز دارند را نتوانید کنترل کنید خود به خود دلار چند نرخی می‌شود. عده‌ای برای کارهایی که شرایطی برای آن تعیین شده دلار را به شکل و قیمتی مشخص تامین می‌کنند و بقیه هم که این امکان و دسترسی را ندارند با قیمت‌های بالاتری ناچار به تامین دلار هستند.
*پس به نظرتان با این شرایط امکان تک نرخی شدن ارز وجود ندارد؟
نه با این شرایط چنین کاری امکان‌پذیر نیست. باید افزایش صادرات و تولید نفت و تامین منابع ارزی خود را افزایش دهیم.
دلار در این شرایط تک نرخی شود بازار سیاه به وجود می‌آید و قیمت دلار بالاتر می‌شود
*دولت یا هر نهاد دیگری می‌تواند در این شرایط و به صورت اجباری دلار را تک نرخی کند؟
به نظر من امکان چنین کاری وجود ندارد چون در این صورت باز هم بازار سیاه دیگری شکل می‌گیرد و صرفا باعث می‌شود تا قیمت دلار بالا برود. باید این را در نظر بگیریم که وقتی دلار را با قیمت بالاتر به تولیدکننده بدهیم باز هم قیمت آن بالا می‌رود، تورم به وجود می‌آید و باز هم بازار آزاد تشکیل می‌شود.
*پس در هر صورت در این شرایط دلار چند نرخی می ماند؟
بله می‌ماند.
* و راهکار دولت برای پیش بردن چنین طرحی چیست؟
راهکار دولت این است که منابع ارزی را افزایش دهد.
برای هر استانی سهمیه میزان صادرات تعیین کنند
*از کجا باید این منابع را افزایش دهد وقتی امکان این کار را ندارد؟
افزایش صادرات، صادرات نفت، تشویق برای صادرات انواع و اقسام کالاها می‌تواند برای کشور تامین ارز کند. پیشنهادی که من دارم این است که برای هر استانی سهمیه میزان صادرات تعیین کنند. بگویند استان x شما با توجه به صنایع امکانات و کالاها و پتانسیلی که دارید این میزان سهم صادرات دارید.
باید استان‌ها را تشویق به انجام صادرات کنند
*امکان‌سنجی این موضوع وجود دارد؟ مشخص است که کدام استان‌ها ظرفیت صادرات چه محصولاتی را دارند؟ چون وقتی با اجبار باشد مشکلات دیگری را در پی خواهد داشت؟
بله می‌توانند از طریق اتاق‌های صنعت، معدن و تجارت‌های استان‌ها این امکان‌سنجی را انجام دهند. باید استان‌ها را تشویق کنند. برخی افراد می‌خواهند صادر کنند اما موانعی پیش روی آنها وجود دارد. آن موانع را بردارند، تشویق و کمک کنند، بازاریابی انجام دهند و به نظر من این کار شدنی است.
کشورهایی هستند که بنزین و گازییل ما را می‌خواهند
*با توجه به تحریم‌ها امکان صادرات و وارد شدن ارز به کشور ما وجود دارد؟
بله بازارهای مختلفی هستند که کالاهای تمام شده را می‌خردند. بنزین و گازئیل ما را می‌خواهند یعنی فرآورده‌های ما را می‌خواهند، ما نفت خام را مشکل داریم وگرنه فرآورده و محصولات تولیدی ما را می‌خواهند.
*مگر ما چقدر تولید فرآورده داریم؟
خیلی
باید مصرف فرآورده‌ها را در داخل کشور کنترل کنیم
*الان که برای تامین مصرف داخلی هم در برخی فرآورده‌ها مشکل داریم؟
مشکل داریم به خاطر اینکه مصرف‌مان کنترل نمی‌شود و هر چه تولید می‌کنیم در داخل مصرف می‌کنیم، این بخش را باید کنترل کنیم.
در تولید نفت مشکل زیرساختی داریم
*خب الان بحث نفت هم مطرح است. برخی می‌گویند مشکلات در تولید است، برخی می‌گویند در صادرات مشکل وجود دارد؟
در تولید مشکل داریم زیرساختی است اگر مشکل تولید را حل کنیم بازار برای فروش آن داریم، هم فرآورده هم نفت خام.
چند سال است که در صنعت نفت سرمایه‌گذاری نداشته‌ایم
*خب برای این کار سرمایه‌گذاری لازم است؟
بله چند سال است که در حوزه صنعت نفت سرمایه‌گذاری صورت نگرفته است. نه تنها بحث صنعت نفت بلکه در هر صنعتی که شما مدتی سرمایه‌گذاری انجام ندهید بعد از مدتی هزینه‌هایش بالا می‌رود و توان تولید پایین می‌آید.