شوک خودروساز دولتی به بازار/ طرح فروش ایران خودرو چه تأثیری روی بازار خودرو گذاشت؟
طرح فروش ایران خودرو از هفته پیش و پس از گذشت حدود 1.5 سال برای متقاضیان خارج از سامانه یکپارچه آغاز شد. خریداران جدید محصولات ایران خودرو از روز یکشنبه، 21 مرداد 1403 تا یکشنبه این هفته، 28 مرداد با بلوکه کردن مبلغ 230 میلیون تومان در حساب‌های وکالتی خود می‌توانند نسبت به ثبت‌نام برای قرعه‌کشی محصولات ایران خودرو اقدام کنند.
طبق آمار غیررسمی، تعداد افراد ثبت‌نام‌کننده در طرح فروش ایران خودرو به چند میلیون نفر می‌رسد! حال اینکه همین چند میلیون نفر هر کدام به صورت جداگانه مبلغ 230 میلیون تومان را حدود دو هفته در حساب‌های وکالتی خود بلوکه می‌کنند که مبلغ قابل توجهی به شمار می‌رود و بازارهای مالی داخل کشور را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد؛ اما روند بازارها در روزهای اخیر چگونه بود؟
بازارهای داخلی در شوک طرح فروش ایران خودرو
با بررسی تغییرات چند بازار داخلی، همچون ارز، طلا، بورس و خودرو می‌توان دید که این بازارها از هفته پیش تا کنون، روندی شبیه به هم داشتند.
برای مثال نرخ دلار در بازار آزاد که به عنوان اصلی‌ترین محرک دیگر بازارها شناخته می‌شود، از روز شنبه، 20 مرداد 1403 که در محدوده 60 هزار تومان به فروش می‌رسید، هم‌اکنون با 58 هزار و 550 تومان در بازار معامله می‌شود. همچنین نمودار تغییرات شاخص صندوقهای طلا هم به شرح زیر است.
مشاهده می‌شود که با وجود نوسان پایین صندوقهای طلا، روند شاخص آن‌ها به صورت کاهشی بود؛ هرچند شاخص فوق از صبح امروز صعودی گزارش می‌شود. از سوی دیگر بورس نیز وضعیت مشابهی را نسبت به بازارهای موازی طی می‌کند.
هرچند روند شاخص کل بورس پیش از اعلام طرح فروش ایران خودرو و تحت تأثیر تنش‌های منطقه‌ای، نزولی شده بود، اما از هفته پیش و هم‌زمان با آغاز وکالتی کردن حساب‌های بانکی، باز هم کاهش‌هایی را تجربه کرد. البته شاخص بورس نیز همانند صندوقهای طلا، از صبح امروز دوباره صعودی شد و به صورت کلی وضعیت مناسبی داشت.
در نهایت با بررسی قیمت‌ها در بازار خودرو هم می‌توان به این نتیجه رسید که اکثر خودروهای داخلی، مونتاژی و وارداتی در هفته گذشته کاهشی بودند. جک J4 که یکی از ارزان‌ترین خودروهای مونتاژی بازار به شمار می‌رود که با افت 112 میلیون تومانی تنها در مدت یک هفته، رکورددار بیشترین درصد کاهش در بازار خودرو را نصیب خود کرد.
رابطه دو طرفه سیاست‌های وزارت صمت و صنعت دلال‌ساز!
با وجود افت قیمت قابل توجه خودروها در بازار و همچنین ثبات نسبی قیمت‌های درب کارخانه طی یک سال اخیر، باز هم اختلاف قیمت در خودروهای داخلی تا حد قابل توجهی بالا است. برای مثال اختلاف قیمت محصولات ایران خودرو به بیش از 100 میلیون تومان در خودروهای تولیدی و حدود 400 میلیون تومان در خودروهای مونتاژی می‌رسد.
همین موضوع باعث می‌شود تا بسیاری از افراد بدون اینکه نیازی به خرید خودرو داشته باشند، در سودای کسب سودهای یک شبه و برنده شدن در لاتاری ایران خودرو اقدام به بلوکه کردن 230 میلیون تومان پول به مدت حدود دو هفته در حساب‌های خود کنند. تقاضای کاذبی که به جز برهم ریختن عرضه و تقاضا در بازار خودرو، کارکرد دیگری ندارد و باعث شده تا زیان انباشته دو خودروساز دولتی طی چند سال اخیر سر به فلک بکشد.