مسیر درست سرمایه‌گذاری در بورس چیست؟

زمستان سال 98 بود که دولت دوازدهم در جلسات هفتگی خود نام بورس را به میان آورد و تا نیمه سال 99 از مزیت‌های سرمایه‌گذاری در بورس و بدون ریسک بودن این بازار سخن گفتند. این تعریف و تمجیدها از بورس تا جایی ادامه یافت که مردم سقف بالای سر و ماشین زیر پای خود را فروختند تا با سرمایه‌گذاری در یک بازار مطمئن سودهای چندصد درصدی بگیرند. در روزهای نخست سال 99 تمام افراد جامعه از سودهای نجومی بورس صحبت و یکدیگر را قانع می‌کردند که اندک سرمایه و دارایی خود را وارد بورس کنند تا سود خوبی نصیب آنها شود. به واسطه ورود نقدینگی‌های سنگین و دستکاری بورس، بازار سرمایه تا نیمه تابستان آن سال سود خوبی بسیار خوبی به سرمایه‌گذاران خود داد؛ اما کابوس بورس از 20 مرداد 99 آغاز شد و شاخص از محدوده دو میلیونی سقوط کرد و تا آخرین روز کاری سال 1401 نیز نتوانست به محدوده قبلی برسد؛ در نهایت اما با گذشت بیش از 2.5 سال از ریزش بورس، در اولین روز کاری سال 1402 شاخص کل به سقف سال 99 رسید. اما تا به امروز و تا لحظه تنظیم این گزارش هنوز پرتفوی سهامدارانی که سال 99 وارد بورس شدند در زیان است! کارشناسان بر این باورند که علت زیان پرتفوی سهامداران به شرایط بازار برمی‌گردد، ارزش دلاری و P/E دو مولفه مهمی هستند که می‌توانند شرایط سهام بازار را تغییر دهند. در حال حاضر ارزش دلاری بازار در مقایسه با سال 99 تقریبا تفاوت 100 میلیارد دلاری دارد و از سوی دیگر P/E های بازار آن زمان در محدوده 23 بودند و اکنون به عدد 7 رسیده‌اند و همین دو عامل باعث شده که پرتفوی سهامداران نسبت به سه سال پیش رشد نکند. درست است بازار از لحاظ دلاری و P/E از سال 99 عقب است اما باتوجه به شرایط ارزندگی بسیار خوبی دارد و سرمایه‌گذاری حساب شده در آن می‌تواند سودده باشد.

مسیر درست سرمایه‌گذاری در بورس

همان‌طور که گفته شد سرمایه‌گذاری حساب شده در این شرایط بازار، می‌تواند سودده باشد. اگر به تجربه سال 99 نگاه کنیم مردمی را می‌بینیم که بدون دانش سرمایه‌گذاری وارد بورس شدند و تنها با شنیدن اسم یک سهم آن را خریدند؛ این سهامداران در چند روز و چند هفته اول سودهای خوبی کسب کردند اما پس از گذشت مدتی به علت عدم ارزندگی و رشد حبابی سهم‌ها با زیان مواجه شدند. اکنون نیز شاخص به محدوده دو میلیونی رسیده و اکثر سهام موجود در بازار ارزنده هستند؛ اما این بار لازم است سرمایه‌گذاران هوشمندانه و با تخصص کافی وارد بازار شوند تا فاجعه سال 99 تکرار نشود. یکی از راه‌های سرمایه‌گذاری درست و سودده در بازار سرمایه استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است. تا به امروز تقریبا 16 صندوق سرمایه‌گذاری در بازار وجود دارد که تعداد آنها به حدود 390 صندوق می‌رسد که هر یک از این صندوق‌ها ریسک و تنوع خاص خود را دارند؛ گفتنی است تجارت‌نیوز عید امسال عملکرد و تنوع صندوق‌های سرمایه‌گذاری را در قالب گزارش متنوع منتشر کرده است. صندوق‌های درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت (مختص اوراق دولتی)، مختلط، مختلط با تضمین، مبتنی بر سکه طلا، شاخصی، اهرمی، بخشی، صندوق در صندوق، مبتنی بر کالا، بازارگردانی، جسورانه، خصوصی‌، زمین و ساختمان، املاک و مستغلات و پروژه از انواع این صندوق‌ها هستند که تعداد آنها در بازار به 390 عدد می‌رسد. این بدان معناست که برای هر سرمایه‌گذار با هر نوع سیلقه، سرمایه و قدرت ریسک، یک نوع صندوق وجود دارد که به واسطه آن می‌تواند سرمایه‌گذاری غیرمستقیم و سودده داشته باشد. اغلب افرادی که زمان یا دانش کافی برای سرمایه‌گذاری در بورس را ندارند به سراغ صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌روند؛ چرا که این صندوق‌ها سودی بیش از شاخص می‌دهند و سرمایه‌گذار بدون دخالت، استرس و هیجان در موعد تعیین شده میتواند اصل سرمایه و سود خود را بگیرند. نکته اساسی اینجاست که برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری در زمان ریزش بازار نیز می‌توانند سودده باشند؛ چراکه ترکیب دارایی خاصی دارند و با استفاده از تجربه در هر شرایطی سود می‌کنند. اگر بورس‌های جهانی را نیز بررسی کنیم، متوجه خواهیم شد بیش از 80 درصد سرمایه‌گذاران عادی به واسطه صندوق‌ها در بورس سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ چراکه گاه دانش و زمان کافی ندارند. در همین حال ریسک‌های بورس بالاست و صندوق‌های سرمایه‌گذاری با تجربه چندین ساله خود می‌توانند در مقابل ریسک‌های سنگین بازار قد علم کنند و با هر ریسک سنگین نزولی نشوند. به طور کلی صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران کمک می‌کنند سودی بیش از شاخص بگیرند، سرمایه و سود خود را نیز در برابر نوسان‌‌های سنگین حفظ کنند. با این تفاسیر به نظر می‌رسد برای عدم تکرار تجربه تلخ سال 99 و کسب سود بیشتر، بهتر است سهامداران باید به سراغ صندوق‌های سرمایه‌گذاری بروند.