سرانجام پرونده عرضه خودرو در بورس کالا چه شد؟

تیتر یک اقتصاد | بیست و ششم اردیبهشت‌ماه سال گذشته، عباس یعقوبی، مدیر عملیات بورس کالا اعلام کرد که بسترهای لازم برای فروش خودرو در بورس کالا فراهم شده است. او تاکید کرده بود: هدف این است که با استفاده از بازاری شفاف و رقابتی، خودرو با قیمتی منصفانه به دست مصرف کننده برسد و بر این اساس کارا دو کابین و کارا تک کابین نخستین خودروهایی بودند که بورسی شدند. بر این اساس، در روزهای ۲۸ و ۳۱ اردیبهشت و همچنین اول، دوم و سوم خردادماه جمعا ۱۳۹ دستگاه خودرو کارا تک کابین و کارا دو کابین در بورس کالا عرضه شد. به بیان دیگر در ۲۸ اردیبهشت سال گذشته ۴۸ دستگاه کارا دو کابین و ۴۵ دستگاه کاراتک کابین در بورس کالا عرضه شد. عرضه‌های کم‌تعداد تابستان پس از عرضه موفق کارا در بورس قرار بود دو خودروی پر طرفدار دیگنیتی و فیدلیتی نیز در هجدهم خردادماه در تالار خودروی بورس کالا عرضه شوند که این عرضه با دستور وزارت صمت تعلیق شد و می‌توان گفت این نخستین مانع از موانع بی‌شماری بود که طی ماه‌های بعدی بر سر راه عرضه خودرو در بورس کالا سبز شد. این تعلیق یک وقفه دو ماهه در عرضه خودرو در بورس کالا ایجاد کرد تا اینکه در ۲۶ مردادماه پای خودرو دوباره به بورس باز شد. به این ترتیب در نهایت طی مردادماه ۶۰۰ دستگاه خودرو در بورس کالا عرضه شد که شامل فیدلیتی ۷ و ۵ نفره و دیگنیتی می‌شد. فرایند عرضه خودرو در بورس کالا ادامه داشت و تعداد خودروهایی که عرضه شد در شهریورماه نسبت به مردادماه ۹۷ دستگاه بیشتر و تنوع خودروها نیز گسترده‌تر بود. به طوریکه از ششم تا سی‌ام شهریورماه ۶۹۷ دستگاه خودرو شامل فیدلیتی، هایما، شاهین و دیگنیتی در بورس کالا عرضه شد. پای لاماری و ۲۰۷ به بورس کالا باز شد ادامه روند عرضه خودرو در بورس دوباره با کارا تک کابین و کارا دو کابین و البته کامیون کشنده در مهرماه ادامه یافت. در این ماه ۲۲۸ دستگاه خودرو در بورس کالا عرضه شد. با گذر زمان پای خودروهای محبوب‌تری به بورس کالا باز شد؛ به طوریکه این بازار در آبان ماه میزبان پژو ۲۰۷ دستی و لاماری بود. تقویم نشان می‌دهد پای خودروها از روز نخست آبان ماه به بورس کالا باز شد و در این ماه ۲۳۱۹ دستگاه خودرو شامل لاماری، کارا، هایما، فیدلیتی، دیگنیتی، جک، کامیون کشنده و پژو ۲۰۷ دستی در بورس کالا عرضه شدند. تالار خودروی بورس کالا در آذرماه نسبت به آبان‌ماه هم شلوغ‌تر بود. در این ماه نیز خودروهای متفاوت در بستر این بازار عرضه شدند که هایما، ۲۰۷ اتوماتیک، تالار اتوماتیک، تارا دستی، لاماری، فیدلیتی، دیگنیتی و… از جمله آن است. زمستان طوفانی بورس کالا با افزایش عرضه‌ها تالار خودروی بورس کالا فصل زمستان سالی که گذشت را طوفانی آغاز کرد و در نخستین ماه این فصل تعداد و تنوع عرضه‌ها چشم‌گیر بود. البته این روند به همین منوال ادامه پیدا نکرد و در میانه‌های زمستان موانع جدیدی سر راه عرضه خودرو در بورس کالا قرار گرفتند. بر این اساس در دی ماه پژو ۲۰۷ دستی، دیگنیتی، هایما، دنا پلاس دستی و… در بورس کالا عرضه شدند. ترمز عرضه‌ها کشیده شد ورق عرضه خودرو در بورس در بهمن ماه برگشت و با نامه شورای رقابت عرضه منظم خودرو در بورس به یک آشفته بازار تبدیل شد. سوم بهمن بود که شورای رقابت در نامه‌ای به امضای محمدرضا سیدنورانی (رئیس شورا و مرکز ملی رقابت)، خطاب به رئیس سازمان بورس کلیه محصولات دو خودروساز بزرگ (جز هایما و تارا) را انحصاری دانسته و اعلام کرده که باید خودروهای شاهین، دنا و پژو ۲۰۷ از بورس کالا خارج شوند. واکنش وزارت صمت به این نامه بی خبری و البته حمایت از عرضه خودرو در بورس بوده است. به گزارش ایسنا، وزیر اقتصاد نیز اعلام کرد که شورای عالی بورس باید درمورد توقف یا ادامه عرضه خودرو در بورس تصمیم‌گیری کند. پس از آن شورای عالی بورس جلسه‌ای برگزار کرد تا عرضه خودرو در بورس را تعیین تکلیف کند. چراکه شورای رقابت اختیار قانونی لغو عرضه خودرو در بورس کالا را ندارد. البته هیچکدام از اعضای شورا درمورد نتیجه قطعی جلسه مذکور صحبت نکردند و وضعیت عرضه در هاله‌ای از ابهام باقی ماند. حدود یک هفته بعد رییس سازمان بورس اعلام کرد که سازمان بورس درحال مذاکره با شورای رقابت است تا دستورالعملی که درحال اماده‌سازی آن هستند طبق کالاهایی باشد که در سال‌های گذشته به آن وارد شدند. در نهایت شانزدهم بهمن ماه شورای رقابت، به دنبال اعتقاد این سازمان بر انحصاری بودن بازار خودروهای سواری، دستورالعمل تنظیم بازار خودرو را ابلاغ و منتشر کرده و فرمول قیمت‌گذاری خودروهای سواری را مشخص کرد. پس از اتفاقات مذکور ایران خودرو جدولی مبنی بر عرضه محصولات این شرکت در بورس کالا منتشر کرد اما می‌توان گفت تنها عرضه‌ای که در اسفند تحقق یافت، ۱۰۰۰ دستگاه ۲۰۷ دستی بود! البته رئیس سازمان بورس در اخرین نشست خبری خود درمورد اینکه ایران خودرو طبق تعهدات خود محصولات را در بورس عرضه نکرد، گفت: با ایران خودرو برخورد می‌کنیم. این شرکت هم به سازمان دعوت شدند هم از آن‌ها توضیح مکتوب خواستیم اما هنوز نه رای صادر شده نه تصمیمی گرفته شده است. به نظر می‌رسد فعلا عرضه خودرو در بورس کالا منفی شده باشد. به ویژه اینکه وزارت صمت تمام هم و غم خود را معطوف عرضه یکپارچه خودرو کرده و دو مرحله را برای این مدل عرضه در نظر گرفته است.