لایحه بودجه سال 1405: تحلیل رویکرد انقباضی و تاثیرات آن بر بازار سرمایه
روز گذشته، لایحه بودجه سال 1405 با حضور رئیسجمهوری به مجلس شورای اسلامی تقدیم شد. این نخستین بودجهای است که کاملا بر پایه ریال جدید (پس از حذف چهار صفر از پول ملی) تنظیم شده و بر اساس گزارشهای اولیه، رویکردی انقباضی دارد تا تورم را مهار کند و وابستگی به منابع ناپایدار را کاهش دهد.
برای فعالان بازار سرمایه، تقدیم لایحه بودجه همواره یکی از مهمترین رویدادهای سال است. این سند نهتنها جهتگیری کلی اقتصاد را مشخص میکند، بلکه مستقیما بر متغیرهایی تاثیر میگذارد که بورس به آنها حساس است؛ از ثبات نرخ ارز و تورم گرفته تا قدرت خرید مردم، هزینه تامین مالی شرکتها، مالیات و چشمانداز سودآوری بنگاههای اقتصادی.
در شرایط فعلی که بازار سرمایه پس از سالها نوسان به دنبال بازگشت اعتماد و رشد پایدار است، جزئیات این لایحه میتواند تعیینکننده باشد. رویکرد انقباضی ممکن است در کوتاهمدت فشار بر نقدینگی و سودآوری شرکتها وارد کند، اما اگر با کنترل موفق تورم و کاهش ریسکهای کلان همراه باشد، زمینهساز جذابیت دوباره بورس در میانمدت خواهد شد. اما آیا بودجه 1405 میتواند اعتماد از دسترفته را به بازار سرمایه بازگرداند و زمینهساز یک رشد پایدار شود، یا رویکرد انقباضی آن ریسکهای تازهای برای بورس به همراه خواهد داشت؟
میزان افزایشهای متعارف یا نامتعارف در ردیفهای بودجه، برای بازار سرمایه مهم است
در این راستا، فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که «کدام شاخصها یا اخبار موجود در لایحه بودجه میتواند به عنوان زنگ خطر یا چراغ سبز برای فعالان بورس محسوب شود؟» گفت: «لایحه بودجه با تمام ابعادش، تصویری روشن از وضعیت اقتصادی دولت بهعنوان یک بازیگر بزرگ در اقتصاد کشور ارائه میدهد و طبیعتا امکان تحلیل دقیقتری را برای ما فراهم میکند.»
آقابزرگی افزود: «در سطح کلان، مهمترین نکات عبارتند از؛ انقباضی یا انبساطی بودن بودجه و میزان افزایشهای متعارف یا نامتعارف در ردیفهای مختلف آن.»
درآمدهای مالیاتی، انتشار اوراق و بازخرید اوراق از جمله موارد مهم بودجه برای بورس است
آقابزرگی ادامه داد: «برای مثال، میزان افزایش بودجه عمرانی مهم است؛ زیرا نشاندهنده سرمایهگذاریهای بلندمدت دولت است. در مقابل، افزایش بودجه جاری که عمدتا به پرداخت حقوق کارکنان و بازنشستگان اختصاص دارد، نیز باید بررسی شود. همچنین درآمدهای مالیاتی، انتشار اوراق (واگذاری داراییهای مالی) و بازخرید اوراق (تملک داراییهای مالی) از جمله مواردی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.»
این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: «بررسی این زوایا، تصویر روشنتر و دقیقتری از روند کلی اقتصاد کشور به ما میدهد.»
آقابزرگی با اشاره به سال گذشته گفت: «در سال گذشته، درآمدهای مالیاتی رشد قابل توجهی داشت و اگر اشتباه نکنم حدود 65 درصد افزایش یافت. امسال نیز باید دقیق بررسی کنیم که در شرایطی که بسیاری از شرکتها با چالشهای اقتصادی مواجه هستند و احتمالا سودآوریشان کاهش یافته، دولت چگونه قصد دارد مالیات بیشتری وصول کند.»
او افزود: «اگر روند افزایش مالیات ادامه داشته باشد، این موضوع میتواند بهعنوان یک زنگ خطر برای بازار سرمایه تلقی شود؛ البته برخی موارد نیز ممکن است نکته مثبتی به شمار آیند.»
بازار سرمایه تابعی از متغیرهای کلان اقتصادی است و بودجه یکی از مهمترین این متغیرهاست
آقابزرگی اظهار داشت: «بازار سرمایه تابعی از متغیرهای کلان اقتصادی است و بودجه یکی از مهمترین این متغیرهاست.» او در ادامه با ابراز تردید نسبت به رفع کسری بودجه گفت: «از سال 1400 که طبق برنامه توسعه پنجم باید ناترازی بودجه دولت به صفر میرسید، تا امروز ناترازی نهتنها کاهش نیافته، بلکه رو به افزایش بوده است.»
آقابزرگی افزود: «بر اساس اظهارات مسئولان در کمیسیونهای اقتصادی و دولت، تنها در چهار ماه نخست سال 1404 حدود 900 همت ناترازی داشتیم. بودجه عمومی دولت برای سال 1405 حدود 6 هزار همت پیشبینی شده و امیدوارم حداقل ناترازی در این سال به کمترین میزان ممکن برسد.»