روند تثبیت قیمت‌ها در بازار خودرو: آیا نرخ‌ها کاهش می‌یابند؟
بیش از یک سال است که عرضه‌کنندگان اصلی خودرو اعم از خودروسازان داخلی، خودروسازان مونتاژی و شرکت‌های واردکننده با مشکلات عدیده‌ای در ایفای تعهدات خود در زمینه تحویل خودرو در زمان مقرر روبه‌رو بوده‌اند. با اینکه برخی از این عرضه‌کنندگان مادر بدعهدی‌های زیادی را به ثبت رسانده‌اند، اما طرح‌های فروش آنها همچنان در حال اجرا هستند. اما با توجه به تشدید تحریم‌ها و موانع بسیاری که بر سر راه زنجیره تامین عرضه‌کنندگان خودرو وجود دارد، بازار خودرو به کدام سمت‌وسو حرکت می‌کند؟
تامین نقدینگی به سبک خودروسازان ایرانی / فروش فوق‌العاده یا آینده‌فروشی؟
مسیح فرزانه، کارشناس صنعت خودروسازی گفت: به‌رغم ثبت‌نام حدود شش میلیون نفر در طرح پیش‌فروش خودرو اخیر، باید توجه داشت که شرایط مالی و نقدینگی در صنعت خودروسازی طی ماه‌های اخیر روندی نزولی داشته است. خودروسازان و قطعه‌سازان با مشکلات جدی در تامین منابع مالی مواجه‌اند و همین مساله موجب شده است تا شرکت‌ها برای جذب نقدینگی، به سمت اجرای طرح‌های گسترده پیش‌فروش حرکت کنند.
او افزود: از سوی دیگر، با توجه به ماهیت سرمایه‌ای خودرو در بلندمدت و نقش آن در حفظ بخشی از ارزش دارایی افراد در برابر تورم، مردم اقدام به ثبت‌نام خودرو می‌کنند. امید است که این پیش‌فروش‌ها در موعد مقرر انجام شود و به پدیده‌ای موسوم به آرزو‌فروشی یا آینده‌فروشی تبدیل نشود، چرا که چنین وضعیتی می‌تواند اعتماد عمومی را بیش از پیش تضعیف کند.
مدت‌هاست تعادل میان عرضه و تقاضا بر هم خورده است / پس از خرداد سال جاری تیراژ تولید خودرو افت قابل‌توجهی را تجربه کرده است
فرزانه تصریح کرد: با این حال، به نظر می‌رسد شرایط حاکم بر صنعت خودروسازی چندان امیدوارکننده نیست و نمی‌توان با اطمینان از توان خودروسازان برای تحویل به‌موقع خودرو‌ها سخن گفت. امید است که خودروسازان در موعد مقرر به تعهدات خود عمل کنند که فرآیند تنظیم‌گری بازار مختل نشود.
او ادامه داد: داده‌ها و آمار‌های منتشرشده نیز نشان می‌دهد که تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار خودرو مدت‌هاست بر هم خورده است. بر همین مبنا پس از خردادماه سال جاری، آمار تولید خودرو در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۳ کاهش قابل توجهی را تجربه کرده است.
ناترازی انرژی همچنان از عوامل اثرگذار بر افت تولید است
فرزانه تشریح کرد: یکی از عوامل موثر در این افت تولید، علاوه بر فشار‌های ناشی از پارادایم‌های اقتصاد سیاسی، مساله ناترازی انرژی است. کمبود و ناپایداری در تامین برق که منجر به تعطیلی موقت واحد‌های صنعتی شده، نقش مهمی در کاهش تیراژ تولید ایفا کرده است. طبیعی است که کاهش تولید در بلندمدت، اثرات تورمی خود را در بازار خودرو برجای می‌گذارد.
نظارت سیاست‌گذار در حوزه تناسب آمار فروش با ظرفیت تولید خودروسازان ضروری است
فرزانه یادآور شد: دو مولفه لجستیک و مالی از عوامل کلیدی در حیات صنعت خودرو و واردات محسوب می‌شوند. این دو مولفه به‌طور مستقیم از شرایط تحریمی تاثیر می‌پذیرند و هرگونه تغییر در وضعیت تحریم‌ها می‌تواند زنجیره تامین را تحت‌الشعاع قرار دهد. بدین ترتیب دور از انتظار نیست که اخلال در زنجیره تامین، بر تیراژ تولید، کیفیت، خدمات پس از فروش و حتی عرضه خودروهای وارداتی اثرگذار باشد.
او تاکید کرد: برای تداوم تولید و عرضه خودرو به بازار، چه در شرکت‌های خودروساز داخلی و چه در شرکت‌های واردکننده، ضروری است نظارت‌های دقیق‌تری از سوی نهاد‌های قانون‌گذار و سیاست‌گذار اعمال شود. این شرکت‌ها باید متناسب با توان واقعی تولید و تحویل خود اقدام به پیش‌فروش کنند و از فروش‌های غیرواقعی یا مبتنی بر وعده‌های غیرقابل تحقق پرهیز نمایند، چرا که پیامد‌های چنین اقداماتی عمدتاً متوجه مصرف‌کنندگان خواهد بود.
افزایش اخیر قیمت‌ها در بازار خودرو در حال تثبیت است / احتمال سقوط نرخ‌ها در بازار آزاد دور از انتظار است
فرزانه اظهار کرد: در خصوص وضعیت بازار خودرو در هفته‌های پیش‌رو، می‌توان به افزایش نرخ ارز اشاره کرد. این موضوع موجب رشد میانگین قیمت خودرو‌ها در بازار بین ۴ تا ۱۰ درصد شده است. قیمت خودرو در سه سال گذشته از رشد نرخ ارز عقب مانده و این موضوع ناشی از رکود تورمی و کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان بوده است. با این حال، در زمان جهش‌های ارزی، بازار معمولاً وارد فاز اصلاح قیمتی می‌شود و پس از مدتی به ثبات نسبی می‌رسد.
این فعال بازار خودرو در پایان خاطرنشان کرد: افزایش اخیر قیمت‌ها در بازار خودرو در حال تثبیت است و تصور کاهش قابل‌توجه قیمت‌ها در کوتاه‌مدت با واقعیت‌های اقتصادی و شرایط فعلی بازار هم‌خوانی ندارد.