حمایت دولت از بورس؛ اشتباه بزرگ یا ضرورت؟ تحلیل فردین آقابزرگی بر آمارها و واقعیت‌ها
حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس، به تازگی اعلام کرده است که از پایان جنگ تا امروز، بالغ بر ۵۵۰ میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شده است. با این حال، بررسی آمارها نشان می‌دهد که رقم واقعی خروج پول از بازار سرمایه بسیار بالاتر از این ارقام است؛ این اختلاف، دلایل چالش اصلی اعتماد سرمایه‌گذاران و تحلیلگران بازار سرمایه را نشان می‌دهد.
حمایت مستقیم دولت از بورس اشتباه است
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در واکنش به صحبت‌های رئیس سازمان بورس گفت: «آمار رسمی بورس نشان می‌دهد که ۵۵ همت به‌عنوان حمایت مستقیم در قالب منابع پولی تزریق شده، اما در مقابل ۷۵ همت خروج پول داشتیم. این نشان می‌دهد که حمایت مستقیم دولت در بازار کاملا اشتباه بوده و واقعیت خروج نقدینگی را نمی‌توان نادیده گرفت.»
اعلام اعداد مختلف درباره خروج پول از بازار سرمایه باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران می‌شود
آقابزرگی ادامه داد: «تنها در روز شنبه ۱.۱ هزار میلیارد تومان خروج پول حقیقی داشتیم بنابراین چطور می‌شود در بازه زمانی که رئیس سازمان بورس ادعا می‌کنند فقط ۵۵۰ میلیارد تومان خروج نقدینگی اتفاق افتاده باشد؟ این اعداد واقعیت بازار را منعکس نمی‌کنند و باعث سردرگمی سرمایه‌گذاران می‌شود.»
شرایط بورس ایران با توجه به متغیرهای اقتصادی و سیاسی و خروج نقدینگی قابل توجه، متفاوت از سایر بورس‌هاست
نکته جالب توجه دیگر در اظهارات صیدی آنجا بود که بازار سرمایه ایران را با بازار سرمایه کشورهای جنگ‌زده نظیر اوکراین و روسیه قیاس کرد. رئیس سازمان بورس در این باره گفته است: «در بورس کی‌یف و مسکو که در شرایط جنگی به سر می‌برند، تعداد روزهای مثبت و منفی نزدیک به هم است؛ [پس] ما تقریباً در شرایط خیلی غیر عادی‌ای نیستیم.»
در همین راستا، آقابزرگی مقایسه بورس ایران با بورس روسیه و اوکراین را قیاس مع‌الفارق عنوان کرد و گفت: «برای بررسی وضعیت بازار مقایسه‌های زیادی می‌توان انجام داد، برای مثال می‌توانیم به شاخص‌ها نگاه کنیم! از شهریور پارسال تا شهریور امسال شاخص کل ۲۵ درصد بازدهی مثبت داشته است. از اردیبهشت‌ماه (۳.۳ میلیون واحد) تا امروز شاخص کل ۲۳ درصد منفی بوده است. از ابتدای سال تاکنون شاخص کل ۷ درصد منفی است؛ در حالی که تا اردیبهشت ۲۰ درصد مثبت بود و شاخص هم‌وزن نیز ۲۵ درصد بازدهی مثبت ثبت کرده است.»
این کارشناس بازار سرمایه افزود: «این شاخص‌ها نشان می‌دهند که بسته به زاویه نگاه و بازه زمانی انتخاب‌شده، می‌توان نتایج متفاوتی ارائه داد و نمی‌توان تنها با یک عدد وضعیت بازار را قضاوت کرد.»
او اظهار کرد: «این نگاه نسبی درست است، اما نباید واقعیت‌های داخلی را نادیده گرفت. شرایط بورس ایران با توجه به متغیرهای اقتصادی و سیاسی و همچنین خروج نقدینگی قابل توجه، متفاوت از تجربه سایر بورس‌هاست.»
وضعیت بازار سرمایه ایران ناشی از ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است
این کارشناس بازار سرمایه گفت: «اگرچه بورس کیف و مسکو تحت تاثیر جنگ نوسانات زیادی دارند و روزهای مثبت و منفی تقریبا برابر هستند، اما وضعیت بازار ایران ناشی از ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی است که نوسانات را تشدید می‌کند.»
اقابزرگی افزود: «سیاست‌های حمایتی دولت، انتشار اوراق و تغییرات نرخ بهره همگی بر رفتار سرمایه‌گذاران تاثیرگذار هستند و این عوامل نمی‌توانند با مقایسه صرف با بورس‌های دیگر نادیده گرفته شوند.»
جایگاه سازمان بورس این نیست که پاسخگوی نوسانات کلان باشد
آقابزرگی گفت: «ریشه اصلی نوسانات بازار در متغیرهای کلان اقتصادی و سیاسی است؛ مثل نرخ بهره، انتشار بی‌رویه اوراق، مسائل ژئوپلیتیک و نظامی. بنابراین جایگاه سازمان بورس این نیست که بخواهد پاسخگو باشد. ارائه آمار و دفاع بی‌پایه باعث گمراهی می‌شود.»
او تاکید کرد: «بازار سرمایه یک میدان است که وقایع متعددی در آن رخ می‌دهد. خروج پول حقیقی واقعیتی است که همه به چشم می‌بینند و نمی‌توان آن را انکار کرد.»