چرا پول از بورس فرار کرد؟
بورس تهران در سال جاری در ۶روز بدون تعطیلی تقویمی شاهد تعطیلی و انجام نشدن معاملات بوده است. این موضوع باعث شده است نقدشوندگی بازار تحت تاثیر قرار گیرد و فعالان بازار سهام از این وضعیت انتقاد کنند. منتقدان بر این باورند که تعطیلی‌های ناگهانی و موردی باعث کاهش اعتماد عمومی به بازار سهام می‌شود و به نقدشوندگی بازار آسیب می‌زند. در واکنش به این انتقادها، سازمان بورس اخیرا اعلام کرده است که از این پس در صورت فعالیت شعب کشیک بانک‌ها، بورس نیز در تعطیلات غیرتقویمی فعال خواهد بود.
فرار پول از ابزارهای بازار سرمایه طی روز چهارشنبه، نشان‌داد که پول‌های سرگردان بازار مقصد نامعلومی در کوتاه‌مدت دارند. رشد قیمت دلار و سقف‌‌‌‌‌‌زنی سکه و طلا بازدهی موردانتظار صندوق‌های طلا را کاهش داده‌است. از طرفی، نسبت P/E حدود 7واحدی و ارزش 110میلیارد دلاری بازار سهام، ارزندگی بورس تهران را افزایش داده‌است.
پول خارج‌شده از گردونه معاملات سهام، به ارزش 3هزار و 500میلیارد تومان و سرمایه خارج‌شده از صندوق‌های درآمد ثابت که حدود 3هزار میلیارد تومان بوده‌است، سرنوشت مبهمی دارند. این درحالی است که طی هفته گذشته شاخص‌کل بورس با افت 0.7درصدی و نماگر هموزن با کاهش ارتفاع 1.8درصدی همراه شده‌است، در صورتی‌که سطح ریسک‌ها از موقعیت فعلی، بیشتر نشود انتظار می‌رود پول‌ها به آغوش امن بورس پناه آورند؛ در غیر‌این‌صورت، اصلاح نسبی نرخ دلار موقعیت جدیدی را برای ورود فراهم خواهد آورد.
گریز از بورس ارزنده
با وجود آنکه نسبت قیمت به سود بازار، به حوالی 7واحد رسیده‌است، اما پول‌های زیادی از بازار سهام خارج می‌شود. با وجود افزایش انتظارات تورمی، همچنان بورس تهران از نظرها مغفول مانده‌است.
این اتفاق به چند دلیل رخ‌داده‌است. اول آنکه برخلاف انتظارات، نرخ بهره 25درصدی عملی نشد و همچنان بانک‌ها با نرخ‌های بالا تامین سپرده می‌کنند. با توجه به تعیین‌‌‌‌‌‌شدن نرخ اوراق، در بازار سرمایه کف نرخ بهره بدون‌ریسک 30درصد است و برخی از اوراق با نرخی بالاتر از 34درصد مورد معامله قرار می‌گیرند، از این‌رو P/E بورس موفق نخواهد شد تا به محدوده‌های بالاتری برود. از سویی شرایط سیاسی منطقه و جهان به سمتی رفته‌است که خطر درگیری‌ها رو به افزایش است، از این‌رو با وجود رشد قیمت دلار و انتظارات تورمی که می‌توانست اثر نرخ بهره را تاحدودی خنثی کند، بورس تهران منقبض‌‌‌‌‌‌تر شده‌است و حرکت صعودی یا نزولی را دنبال نمی‌کند. تنها مانع ورود پول حقیقی به بورس تهران تنش‌های سیاسی است که میان ایران و غرب و به‌خصوص دولت جدید آمریکا بالا گرفته‌است، اما رشد قیمت طلا و امنیت بالای طلای بورسی، سبب شده‌است تا صندوق‌های طلا موفق به جذب پول بالا شوند. بررسی‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد؛ صندوق‌های طلا طی هفته گذشته با ورود بیش از 2هزار و 500میلیارد تومان پول حقیقی به صندوق‌های طلا موفق شدند تا همچنان رکوردهای جدیدی را برای جذب پول به‌ثبت برسانند.
متغیرهای اقتصادی، تهدید جدید
بازار سهام، علاوه‌بر تاثیرگرفتن از ریسک‌های سیاسی، بهانه برخی از متغیرهای اقتصادی و صنعت را می‌گیرد. جدای از عدم‌کاهش نرخ بهره، نااطمینانی در برخی از صنایع رو به افزایش است. ایران‌خودرو با حواشی چند روز اخیر خود نشان‌داد که احتمالا نوسانات این صنعت بیشتر از انتظارات خواهد بود. نااطمینانی‌‌‌‌‌‌ها در صنعت خودرو به‌قدری بالاست که بر سر مالکیت بزرگ‌‌‌‌‌‌ترین کارخانه خودروسازی ایران جنجال به پاشده‌است. علاوه‌بر این، رانت 35درصدی که بر اساس اختلاف قیمتی دو شاخص ارزی ایجاد شده‌است، اهالی بازار را اذیت می‌کند. با وجود آنکه قیمت دلار در بازار آزاد حتی بالای 90هزار‌تومان قیمت خورده است، اما دلار محاسباتی برای صنایع صادرات‌‌‌‌‌‌محور حدود 67هزار‌تومان است. میانگین قیمت دلار موثر بر شرکت‌ها در سال‌جاری هنوز از 50هزار‌تومان فراتر نرفته است. در شرایطی که نوسانات در بازار آزاد بالاست، نمی‌توان انتظار داشت، این شکاف قیمتی به‌سرعت پر شود، اما انتظار می‌رود در صورتی‌که قیمت دلار تا پایان سال‌کف 85هزار‌تومانی را حفظ کند، با اختلاف 20درصدی قیمت دلار توافقی باید از 70هزار‌تومان عبور کند.
موضوع بعدی که اهالی بازار را در روزهای تعطیلی پایان هفته، نگران کرد، افشای نرخ خوراک صنایع پتروشیمی است. بورسی‌‌‌‌‌‌ها، از رشد قیمت گاز خوراک متاثر شدند، در صورتی‌که با رشد نرخ جهانی گاز طبیعی تعدیل این نرخ‌ها در فصول سرد سال‌قابل‌پیش‌بینی بود. با وجود آنکه در نیمه اول سال‌بر اساس فرمول محاسباتی 4هاب انرژی نرخ خوراک بین 12 تا 15سنت است، انتظار می‌رفت، در نیمه دوم سال‌این نرخ تا 20سنت برسد. در هر صورت، میانگین نرخ در سال‌جاری حدود 7هزار‌تومان است. با توجه به رشد قیمت جهانی اوره و تثبیت اوره ایران بالای 320دلار و رشد نرخ ارز، رشد حاشیه سود اوره و متانول‌سازان تضمینی است.