خروج شدید نقدینگی از صندوق‌های درآمد ثابت / پول‌های سرگردان به کجا می‌روند؟
رشد شارپی شاخص کل از یک‌سو و مرور اتفاقات بازار ۱۳۹۹ از سوی دیگر سبب شده است که سهامداران خرد در بیم و امید باشند؛ امید برای جبران زیان از دست رفته و ترس ناشی از سقوط مجدد شاخص‌های بورسی!
به همین بهانه برآن شدیم که مسیر پول را ردگیری کنیم تا چشم‌انداز مطلوبی از آینده بازار داشته باشیم، چرا که واضحا این پول‌های درشت هستند که سریع‌تر از سایرین بازار پر اقبال را شناسایی می‌کنند؛ خواه بورس باشد خواه مسکن، خودرو و یا حتی سپرده بانکی.
افزایش نرخ اخزا
میانگین نرخ اوراق اخزا در دی ماه سال ۱۴۰۳ به عدد ۳۳ درصد رسید که بیشترین مقدار بعد از خرداد امسال بوده است. علیر‌غم این‌که در ظاهر رشد این نرخ سبب کم اقبالی به بازار سرمایه می‌شود، اما این اقبال به بازار بود که سبب رشد نرخ اخزاها شد. معامله‌گران این اوراق، بازار سرمایه را ارزنده شناسایی کرده و فشار فروش را در این اوراق ایجاد کردند. طبیعتا و با پیشی گرفتن عرضه‌کنندگان از تقاضاکنندگان، قیمت اوراق کاهش و نرخ آن افزایش پیدا می‌کند. به عبارت دیگر، افزایش نرخ بازدهی اخزا بیانگر این است که نقدینگی از این اوراق در حال خروج می‌باشد. اما می‌توان گفت که کدام بازار مقصد این سرمایه‌ها خواهد بود؟
برای پاسخ به این سوال باید گفت که نرخ این اوراق دقیقا یک ماه بعد از آغاز رشد شارپی بازار یعنی انتهای آبان ماه شروع شد که به خوبی این سیگنال را مخابره می‌کند که دارندگان اوراق روند صعودی را برای بازار متصور بودند. رشد شارپی بورس دارندگان اوراق را متقاعد کرد که حتی در قیمت‌های پایین در سمت فروشنده ظاهر شوند که خود سبب ایجاد اختلاف زیاد با قیمت سررسید شد که به دنبال آن رشد نرخ را به همراه داشت.
خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت
صندوق‌های درآمد ثابت نیز دیگر رقیب بازار سهام به حساب می‌آیند. بستری که امکان کسب بازدهی بدون ریسک را فراهم می‌کند و قول بازدهی بالای ۳۲ درصد نیز به سهامدران خود می‌دهد. برای نشان دادن بزرگی این عدد باید به صحبت‌های عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، اشاره کرد که مدعی شد سود خالص بنگاه‌های تولیدی کشور به ۱۲ درصد نزول پیدا کرده است. این یعنی اشخاصی که مشقت‌های تولید را به دوش می‌کشند بازنده اصلی این ماجرا خواهند بود و خود آن‌ها نیز به جای تخصیص سرمایه به خط‌های تولیدیشان، سرمایه خود را به بازار بانکی یا صندوق‌های درآمد ثابت شیفت می‌دهند. این اتفاق نیز به وضوح خون بازار را می‌کشد و وضع تولید و بورس را بدتر می‌کند.
اما با بررسی‌های ورود و خروج پول به این صندوق، دیگر روزنه امید به ادامه روند بازار ایجاد می‌شود.
همان‌طور که مشخص است، خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت در پاییز امسال نزدیک به هزار و پانصد میلیارد تومان بوده است. واضحا این پول‌های سرگردان به دنبال مقصدی برای سرمایه‌گذاری مجدد برمی‌آیند که رکود بازارهای مسکن و خودرو توانست هدایت نقدینگی را در مسیر درستی قرار دهد. سرمایه‌گذاران صندوق‌های درآمد ثابت بعد از فروش سهام خود، تنها ۲ بازار هدف را پیش پای خود می‌دیدند؛ طلا و بورس! چرا که طلا از ابتدا پاییز ۱۴۰۳ تا به امروز قریب به ۴۰ درصد و شاخص کل نیز ۳۵ درصد رشد را تجربه کردند که همین گزاره به خوبی ورود پول به این طبقه دارایی‌ها را تایید می‌کند.
باید یادآوری کرد که به واسطه تحمیل انواع ریسک‌ها، بازار سرمایه در سال ۱۴۰۳ هیچ‌گاه نمی‌توانست بیشتر از ۷ روز سبزپوش بماند و نااطمینانی به بازار سمت عرضه‌ها را تقویت می‌کرد. اما اکنون سقف تاریخی شاخص فرو می‌ریزد، ارزش معاملات خیال عقب نشینی ندارد و پول‌های سرگردان نیز بازاری ارزنده‌تر از بازار سرمایه پیدا نکردند. واضحا تداوم این روند اعداد شاخص کل را بیش از پیش رشد خواهد داد.