ثبت سفارش خودروهای وارداتی متوقف شد؛ ماجرا چیست؟
به گفته یک منبع آگاه، ثبت سفارش خودروهای وارداتی، چندی پیش برای یک دوره کوتاه سه چهار هفته‌ای باز شد، اما در حال حاضر متوقف است و ثبت سفارش جدیدی انجام نمی‌شود.
وی تاکید کرد: با وجود اعلام بانک مرکزی مبنی بر تخصیص یک‌میلیارد دلار ارز به واردات خودرو در سال جاری، واردکنندگان به ارز دسترسی ندارند.
اظهارات این منبع آگاه در شرایطی است که چندی پیش کاشف به عمل آمد که ثبت سفارش واردات خودرو از ابتدای سال جاری متوقف بوده است. در سال جاری واردات خودرو به کشور سرعت گرفت، به همین دلیل گمان می‌رفت ثبت سفارش و تامین ارز خودروهای خارجی روند نسبتا مناسب و قابل‌قبولی را طی می‌کند. این در حالی بود که اواخر مرداد‌ماه، یک منبع آگاه به «دنیای اقتصاد» خبر داد از ابتدای امسال، ثبت سفارش واردات خودرو متوقف شده است، ضمن آنکه ارز نیز به واردات تخصیص داده نشده است.
خبر دیگری که آن زمان درباره توقف ثبت سفارش واردات خودرو منتشر شد، به نقش خودروهای وارداتی چینی در این ماجرا مربوط بود. گفته می‌شد سازمان توسعه تجارت تا تعیین‌تکلیف خودروهای وارداتی قبلی به‌ویژه خودروهای چینی، اجازه ثبت سفارش محصولات جدید توسط واردکنندگان را نمی‌دهد. منابع آگاه، در آن زمان تاکید کردند دلیل اصلی توقف ثبت سفارش واردات خودرو در سال جاری، واهمه سیاستگذار از فروش نرفتن خودروهای ثبت‌سفارش‌شده یا وارداتی قبلی است.
پس از انتشار این خبر توسط «دنیای اقتصاد»، مهدی ضیغمی، رئیس وقت سازمان توسعه تجارت، توقف ثبت سفارش واردات خودرو را تکذیب کرد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا خبر توقف ثبت سفارش واردات خودرو از ابتدای سال را تایید می‌کنید، گفت: به هیچ عنوان این مساله صحت ندارد و کذب است.
وی همچنین در پاسخ به اینکه گفته می‌شود خودروهای وارداتی به کشور در سال جاری، متعلق به ثبت سفارش‌های پارسال است، گفت: خیر، این موارد لزوما به یکدیگر ارتباطی ندارند.
ضیغمی همچنین در مورد تخصیص ارز به واردات خودرو در سال جاری تاکید کرده بود که روند تخصیص ارز، مثبت است و با همکاری بسیار خوب بانک مرکزی، نه‌تنها تخصیص، تامین ارز هم در حال انجام است. وی این را هم گفته بود که بانک مرکزی برای کمک به تسهیل واردات خودرو، تمام روش‌های ممکن برای تخصیص ارز به این بخش را باز گذاشته است.
تنها یک هفته زمان کافی بود تا اظهارات ضیغمی مبنی بر جریان عادی واردات خودرو به کشور، زیر سوال رود. اواخر شهریورماه، عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، با انتشار متنی در شبکه مجازی ایکس (توئیتر سابق) خبر از باز شدن گره کور واردات خودرو داد. وی نوشت: «امروز بالاخره گره کور واردات خودرو را با تدبیر رئیس‌جمهور در جلسه ستاد اقتصادی دولت باز کردیم. همه بدانند اجازه انحصار در هیچ حوزه و صنعتی را نمی‌دهیم. همه صنایع باید با رقیب خارجی خود رقابت کنند. منافع ملت ایران در رقابت است.»
اظهارنظر همتی مبنی بر باز شدن گره کور واردات خودرو، هیچ تناسبی با صحبت‌های ضیغمی درباره روند عادی ورود خودرو به کشور نداشت. به عبارت بهتر، وقتی همتی خبر از باز شدن گره کور واردات خودرو می‌دهد، عقل و منطق نمی‌پذیرد که تا قبل از این گفته وی، واردات خودرو در روالی عادی در حال انجام بوده است.
در واقع وقتی وزیر اقتصاد حرف از باز شدن گره کور واردات خودرو می‌زند، نشان می‌دهد تا قبل از این گفته وی، واردات گره خورده بوده و خبر توقف ثبت سفارش صحت داشته است.
به فاصله بسیار کوتاهی از توئیت وزیر اقتصاد، خبر دیگری توسط رئیس کل بانک مرکزی منتشر شد که نشان داد خبر عدم تخصیص و تامین ارز جدید به واردات خودرو در سال جاری قریب به واقعیت است. محمدرضا فرزین در نخستین جلسه ستاد تنظیم بازار در دولت چهاردهم، گفت: یک‌میلیارد دلار به واردات خودرو [برای سال جاری] اختصاص داده شده است. این اظهارنظر رئیس کل بانک مرکزی به‌نوعی تاییدکننده خبر عدم تخصیص و تامین ارز واردات خودرو در سال جاری (تا آن روز) بود.
طبعا اگر در سال جاری و تا پیش از اظهارات رئیس کل بانک مرکزی، تخصیص و تامین ارز واردات خودرو انجام می‌شد، دلیلی نداشت اولا وزیر اقتصاد خبر از باز شدن گره کور واردات دهد و ثانیا فرزین اعلام کند که یک میلیارد دلار ارز برای واردات خودرو [در سال جاری] تخصیص داده شده است.
در کنار اینها، برخی واردکنندگان که نخواستند نامی از آنها برده شود، خبر توقف ثبت سفارش و عدم تخصیص و تامین ارز در سال جاری را تایید کردند. به‌هر‌حال، مجموعه اتفاقات رخ‌داده نشان داد ثبت سفارش واردات خودرو و تخصیص ارز به واردکنندگان در سال جاری واقعا تا مقطعی طولانی متوقف بوده و هر آنچه خودروی بنزینی وارد شده، متعلق به ثبت سفارش‌های پارسال است.
در مهرماه خبر رسید ثبت سفارش واردات خودرو باز شده؛ از همین رو با توجه به اظهارات قبلی وزیر اقتصاد و رئیس کل بانک مرکزی، به نظر می‌رسید واردات خودرو در نیمه دوم سال با سرعت نسبتا قابل‌قبولی و تحت ثبت سفارش و تخصیص و تامین ارز جدید، پیش برود. از طرفی، با توجه به اینکه دولت در بودجه ۱۴۰۴ نیز ارز واردات خودرو را دوبرابر کرد و به دومیلیارد دلار رساند، این انتظار شکل گرفت که واردات خودرو در سال آینده با سرعت بالاتری انجام خواهد شد.
این در حالی است که حالا خبر می‌رسد ثبت سفارش واردت خودرو بار دیگر متوقف شده، ضمن اینکه واردکنندگان به ارز نیز دسترسی ندارند. طبق اخبار رسیده به «دنیای اقتصاد»، ثبت سفارش واردات خودرو برای مدت کوتاهی - کمتر از یک ماه - از سر گرفته شده، اما بار دیگر متوقف شده و مشخص نیست چه زمانی از حالت تعلیق خارج خواهد شد.
