مبلغ دیه کامل سال ۱۴۰۴ به صورت رسمی اعلام شد

این نرخ مطابق ماده ۵۴۹ قانون مجازات اسلامی به تمامی واحدهای قضایی و دادسراهای کشور ابلاغ شده است. نرخ دیه بر اساس ارزش ۱۰۰ شتر سالم، ۲۰۰ گاو یا ۱۰۰۰ گوسفند محاسبه شده و مبنای پرداخت خسارات جانی در جرایم و تصادفات خواهد بود. همچنین، با افزایش نرخ دیه، حق بیمه شخص ثالث نیز افزایش خواهد یافت و بیمه مرکزی به‌زودی نرخ جدید حق بیمه را اعلام خواهد کرد.

جزئیات دیه ۱۴۰۴

نرخ دیه سال ۱۴۰۴ در حالی اعلام شد که نسبت به سال گذشته 33 درصد افزایش داشت. در سال‌های 1402 و 1403 نیز، نرخ دیه اعلام شده نسبت به سال قبل خود 33% بیشتر بود. با توجه به اینکه دیه بانوان محترم در قانون اساسی، که برگرفته از قوانین اسلام است، دیه بانوان 50% دیه آقایان در نظر گرفته می‌شود. 

حالات مختلف مبلغ دیه 1404 در جدول زیر قابل مشاهده است:

در دین اسلام، ماه‌های محرم، رجب، ذی‌القعده و ذی‌الحجه به عنوان ماه حرام در نظر گرفته می‌شوند. به همین علت یک سوم به نرخ دیه در این ماه‌ها اضافه می‌شود.

افزایش دیه در ماه حرام؛ تنها برای حوادث منجر به فوت

برخلاف تصور عموم، افزایش دیه در ماه‌های حرام فقط برای موارد منجر به فوت اعمال می‌شود. در صورتی که فردی در ماه‌های حرام، بر اثر دعوا، تصادف، قصور پزشکی یا چنین مواردی آسیب جسمی ببیند، دیه ایشان به صورت عادی محاسبه می‌شود. به عنوان مثال دیه شکستن بیمه قابل اصلاح 10% است. با اینکه دیه در ماه‌های حرام سال 1404 ۲ میلیارد و ۱۳۳ میلیون تومان است، اما این 10% بر اساس دیه پایه محاسبه می‌شود و 160 میلیون تومان به فرد آسیب دیده تعلق می‌گیرد.

مبلغ دیه بر چه مبنایی تعیین می شود؟

طبق مبانی شرعی و فقهی اسلام، که اساس قانون‌گذاری در کشور ایران است، دیه، یک مجازات مالی، برای جرایم غیرعمد تعریف شده است. در فقه، مبنای محاسبه دیه قیمت 100 راس شتر یا معادل آن است. قوه قضایئه به عنوان یک منبع مرجع، هر سال قانون و مبلغ دیه را مورد بازبینی قرار می‌دهد. اما با توجه به افزایش نرخ تورم، در سال‌های اخیر دیه پایین‌تر از این مبلغ با اختلاف نسبت به این قانون اساسی محاسبه می‌شود.

برابری دیه زن و مرد در تصادفات رانندگی

بر اساس مصوبه‌ای که در سال 1401 به تمامی مراجع قضایی و سازمان‌های ذی‌ربط ابلاغ شد، دیه زنان و مردان در تصادفات رانندگی برابر و معادل دیه کامل انسان در سال جاری اعلام شد. در نتیجه، اگر بانوان و آقایان بر اثر سوانح رانندگی جان خود را از دست دهند، مبلغی معادل ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان در ماه‌های غیر حرام به بازماندگان ایشان تعلق می‌گیرد. در ماه‌های حرام این مبلغ به ۲ میلیارد و ۱۳۳ میلیون تومان برای افزایش پیدا می‌کند.

تفاوت دیه برای مسلمان و غیر مسلمان

در ماده 550 قانون مجازات اسلامی به صراحت ذکر شده است که دیه مسلمان و غیرمسلمان یکسان است. اگر مسلمانی به غیر مسلمان آسیبی وارد کند، باید دیه را به صورت کامل پرداخت کند. برعکس این موضوع هم صادق است. اما این ماده دارای یک تبصره ویژه برای مجازات آسیب وارده از سوی غیرمسلمان به غیرمسلمان است. در تبصره ماده 550 ذکر شده است که در این شرایط مجازات بر اساس قوانین دین این افراد (در صورتی که دین یکسانی داشته باشند.) تعیین می‌شود.

آیا امکان دارد دیه بیش از مبلغ اعلام شده از سوی قوه قضائیه باشد؟

برای برخی آسیب‌های جسمی بزرگ و جبران‌ناپذیر، مبلغی بیش از دیه انسان کامل برای فرد آسیب دیده در نظر گرفته می‌شود. برای مثال اگر شخصی در تصادف یک چشم و هر دو پای خود را از دست دهد، فرد آسیب دیده برای آسیب وارده به چشم، 50% دیه و برای هر دو پا 50% دیه دریافت می‌کند که در مجموع به 150% می‌رسد. در واقع اگر شخصی در سال 1404 دچار چنین مشکلی شود، 2 میلیارد و 400 میلیون تومان دیه به ایشان تعلق می‌گیرد.

مراحل قانونی دریافت دیه چیست؟

بسته به نوع حادثه، نحوه دریافت دیه نیز متفاوت است. به عنوان مثال اگر شخصی در تصادف آسیب ببیند، باید دیه خود را از شرکت بیمه شخص ثالث فرد مقابل دریافت کند. اگر این شخص بیمه نداشته باشد، با ثبت شکایت از سوی فرد آسیب‌دیده، صندوق تامین خسارت این مبلغ را پرداخت می‌کند. اما در مواردی مثل قصور پزشکی یا ضرب و جرح، بیمه‌گزار باید جهت دریافت غرامت مستقیما به مراجع قضایی مراجعه و از فرد خاطی ثبت شکایت کند. در چنین شرایطی، پزشکی قانونی میزان آسیب وارده را بررسی و به دادگاه ارسال می‌کند. قاضی پرونده با توجه به قوانین مربوط به ارش و

دیه، مبلغ آن را محاسبه می‌کند.