سقف شیشه‌ای به قله جدید می رسد؟

سال جدید میلادی با قله جدیدی در تاریخ بورس ایران همراه بود و شاخص کل ۳میلیون واحدی، عددی بود که به آن رسیدیم. از شاخص ۲میلیون واحدی تنها ۴سال زمان لازم بود تا به این قله جدید دست پیدا کنیم. هرچند شاخص به لحاظ دلاری در زمان رسیدن به قله ۲میلیون دلار در سقف ۳۰هزار تومانی خود بود و الان در حال تثبیت در کانال ۸۰هزار تومانی است و از زوایه دلاری شاخص از سقف سال ۹۹ هم پایین‌تر است و حداقل به ۷۰‌درصد رشد بیشتر نیاز دارد تا به آن سقف تاریخی بازگردد. در ادامه برخی موضوعاتی که اثر مثبت و منفی بر حفظ یا عبور از این مقاومت مهم و نمادین دارند مورد بررسی قرار خواهند گرفت.

مقاومت مهم یا واکنش تکنیکال؟

طبق توضیحات ارائه‌شده در مقدمه، بازار عملا حتی از سقف ۴سال گذشته خود نیز پایین‌تر است. بنابراین عدد ۳میلیون واحدی صرفا یک مقاومت تکنیکال ساده پیش‌روی حرکت بازار است و آنچه شاهدش هستیم، عملا یک واکنش تکنیکال و روانی به این عدد رند و مقاومت خاص و سقفی است شیشه‌ای بر فراز شاخص که به‌راحتی از آن رد شده و بالای آن تثبیت خواهد شد. علاوه بر اثرات روانی و... که به‌ویژه تریدرها و معامله‌گران فعال را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، گروهی از فعالان بزرگ نیز همواره و هنگام رسیدن به چنین مقاومت‌های مهمی و با درس گرفتن از سوابق تاریخی سعی می‌کنند با عرضه‌های شدید اثرات مقاومت مذکور را تشدید کنند تا در سایه آن بتوانند خریدهای مناسب با نرخ‌های جذاب انجام دهند.

کنترل سرعت رشد

هرچند می‌توان با عدد و رقم ادعا کرد که بازار هنوز سقف دلاری سال ۹۹ را باز پس نگرفته، اما پس از یک دوره طولانی اصلاح در بازار، نمی‌توان انتظار رشد سریع و بدون توقف را داشت. طی چندماه اخیر به‌رغم اینکه بازار هنوز نتوانسته است بسیاری از عقب‌ماندگی‌های خود را جبران کند، اما سرعت رشد آن فراتر از حد نرمال و طبیعی بوده، به‌ویژه آنکه فعالان حال حاضر بازار و سرمایه‌های آنها در حدی نیست که بتواند چنین سرعت رشدی را به‌راحتی توجیه کند. اندکی استراحت و اصلاح و فرصت‌سازی جهت جذب سرمایه‌های جدید لازمه هر بازار روبه‌رشدی است.

خداحافظی با نیما

یکی از ارکان آغاز رشد فعلی بازار (با وجود ریسک‌های سیاسی و حتی امنیتی کمرشکن) ایجاد بازار مبادله ارز و طلا و صدور مجوزهای متعدد جهت عرضه آزادانه ارز توسط صادرکنندگان بورسی و غیربورسی (خصوصا شرکت‌های پتروشیمی) در این بازار و واقعی‌تر شدن درآمدهای آنهاست. طی هفته جاری نیز رسما سامانه نیما به فعالیت خود پایان داد و همه معاملات و عرضه و تقاضای بالقوه و بالفعل بازار به سمت مرکز مبادله هدایت خواهد شد. اگر همین روند حفظ شود و اخلالی در آن صورت نگیرد، رشد‌های آتی (و گریزناپذیر) در نرخ ارز ملایم‌تر صورت خواهد گرفت و مهم‌تر اینکه اثرات آن به صورت واقعی‌تر در سودآوری شرکت‌های بورسی ظاهر خواهد شد.

دسترسی به بازارهای صادراتی و ابزارها و نهادهای مالی با FATF

در دستور کار قرار گرفتن مجدد لوایح مربوط به FATF  و پالرمو و... و تلاش جهت خارج کردن کشور از لیست سیاه نهادهای مالی بین‌المللی  امیدها را به خروج از این تحریم خودخواسته افزایش داده است؛ خروجی‌ای که هم هزینه‌های نقل و انتقال ارز توسط شرکت‌ها را کاهش می‌دهد، هم دسترسی به منابع ارزی خود را افزایش می‌دهد و هم باعث توسعه بازارهای بالقوه صادراتی می‌شود.

 این اقدام از آن دست مواردی است که می‌تواند رشد واقعی (نه مشابه رشدهای فعلی که مبتنی بر رشد نرخ ارز و تورم است) برای شرکت‌های بورسی و سایر بخش‌های اقتصاد ایجاد کند.

فاکتور چین

مشکلات اقتصادی چین، به‌ویژه در بخش ساختمان و شراط نیمه‌رکودی موجود باعث افت شدید در قیمت برخی کامودیتی‌ها شده است. به‌عنوان نمونه فولاد به نرخ ۴۰۰دلار رسیده است؛ قیمتی که در آن عملا شرکت‌های بورسی وارد محدوده ضرر خواهند شد و این خطری است که یکی از صنایع مهم و بزرگ‌ بورسی را تهدید می‌کند. فلز مس نیز به‌رغم رشد مصرف و چشم‌انداز مثبت بلندمدت، در میان‌مدت و به لحاظ تکنیکال شرایط جالبی نداشته و ممکن است نزول‌های جدیدی را به چشم ببیند. تهدیدهای رئیس‌جمهور جدید آمریکا در مورد وضع تعرفه‌های سنگین بر این کشور می‌تواند باعث تشدید مجدد این موضوع و در کل بر هم خوردن بازارهای جهانی شود.

نرخ بهره و پایان سال

نرخ بهره همچنان پاشنه‌آشیل بازار است و به‌رغم کاهش آن طی چندماه اخیر مجددا خیز افزایشی گرفته و با توجه به نگرانی‌های خاص دولت‌ها در پایان سال، ممکن است مجددا طی دوماه آتی شاهد رشد آن و افزایش فشار بر بازار باشیم. با توجه به وضعیت تورمی جامعه و کمبود منابع ارزی و... در کنار حجم بالای نقدینگی، پایین بردن نرخ بهره در شرایطی که به دلیل ابهامات سیاسی و اقتصادی تمایلی به سرمایه‌گذاری در حوزه فعالیت‌های مولد اقتصادی وجود ندارد، بالقوه باعث هجوم نقدینگی به سمت بازار ارز و طلا و سایر دارایی‌ها می‌شود و می‌تواند شرایط تورمی را تشدید کند و بدتر از آن باعث جهش و نوسان شدید در بازار ارز شود.