رشد بورس و ارزش بازار سرمایه: واقعیت یا توهم؟
در حالی که رشد شاخص کل بورس در روزهای اخیر سقفهای جدیدی زده، ارزش بازار سرمایه همچنان زیر مرز 100 میلیارد دلار متوقف مانده است. این وضعیت، پرسشهای کلیدی را به ذهن میآورد؛ آیا این رشد، واقعی و ناشی از بهبود بنیاد شرکتهاست یا تنها موجی اسمی و حاصل از تورم است؟ آیا محرک اصلی، نقدینگی سرگردان و فرار از کاهش ارزش پول است یا ارتقای عملکرد واقعی بنگاهها؟
رشد قیمت دلار به مراتب بیشتر از رشد بازار سهام بوده است
در این راستا، مهدی دلبری، کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: «این روزها، علیرغم اینکه هم ارزش معاملات و هم شاخصهای بازار سرمایه در حال افزایش هستند، هنوز نتوانستهایم به میانگین تاریخی ارزش دلاری آن دست پیدا کنیم. دلیل این امر کاملا روشن است، زیرا رشد دلار به مراتب بیشتر از رشد بازار سهام بوده است.»
بازدهی دلاری بازار سهام ۳۰ درصد کمتر از رشد قیمت دلار است
دلبری افزود: «در یک سال گذشته، بازار سرمایه رشد حدود 40 درصدی را تجربه کرده، در حالی که قیمت دلار در همین مدت 70 درصد افزایش یافته است. به عبارت دیگر، بازدهی دلاری بازار سرمایه حدود 30 درصد کمتر از رشد قیمت دلار بوده و این مساله نشاندهنده وضعیت نامطلوب برای سهامداران و بنگاههاست.»
افزایش شاخصهای بازار سرمایه، رشد واقعی به حساب نمیآید و بیشتر یک تغییر اسمی است
این کارشناس بازار سرمایه توضیح داد: «اگرچه شاخصهای بازار سرمایه از نظر عددی افزایش داشتهاند، اما این افزایش، در واقع رشد واقعی به حساب نمیآید و بیشتر یک تغییر اسمی است.»
محاسبه درآمد دلاری شرکتهای صادرکننده بر مبنای نرخ تالار دوم، موجب بهبود شرایط فروش شرکتهای بورسی میشود
دلبری گفت: «عوامل مختلفی در این تغییرات دخیل هستند. یکی از این عوامل، به وضعیت فروش شرکتها مربوط میشود. در حال حاضر، فروش شرکتها بهبود یافته و به نظر میرسد که اکثر درآمد دلاری شرکتهای صادرکننده بر مبنای نرخ تالار دوم، حدود 110 هزار تومان، محاسبه میشود. این امر میتواند موجب بهبود شرایط فروش شرکتها شود.»
رشد مبلغ فروش شرکتهای تولیدی بورس در 6 ماه اخیر، لزوما منجر به افزایش سود نشدهاست
دلبری ادامه داد: «در 6 ماه اخیر، مبلغ فروش شرکتهای تولیدی در بازار سرمایه حدود 45 درصد افزایش داشته است، اما نکته نگرانکننده این است که این افزایش فروش به همان میزان منجر به رشد سود نشده است. پیشبینی میشود که رشد سود تنها در حدود 15 تا 20 درصد باشد.»
رکود بازارهای خودرو و ملک همزمان با افزایش قیمت طلا و سکه بخشی از نقدینگی عمومی را به سمت بازار سرمایه هدایت کردهاست
این کارشناس بازار سرمایه افزود: «جریان نقدینگی نیز باید به دقت مورد توجه قرار گیرد. به نظرم نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که به دلیل رکود در بازارهای خودرو و ملک، و همچنین افزایش قیمت سکه و سایر کالاهایی که برای خانوارهای ایرانی گرانتر شدهاند، بخشی از نقدینگی عمومی ممکن است به سمت بازار سرمایه حرکت کند.»
دلبری ادامه داد: «با این حال، به دلیل عملکرد منفی بازار در سال 1399 و بازدهی منفی دلاری در یک سال اخیر، این جریان نقدینگی بسیار بزرگ نخواهد بود.»
حاشیه سود بنگاههای تولیدی تنها حدود 11 درصد است که به هیچ عنوان رقم مطلوبی نیست
این کارشناس بازار سرمایه گفت: «به نظر من، مهمترین عامل تاثیرگذار بر بازار، وضعیت فروش شرکتها است. البته این موضوع به معنای آن نیست که شرایط سودآوری دلاری شرکتها یا وضعیت اقتصادی بنگاهها در شرایط خوبی قرار دارند.»
دلبری ادامه داد: «در حال حاضر، حاشیه سود بنگاههای تولیدی تنها حدود 11 درصد است که به هیچ عنوان رقم مطلوبی نیست. برداشت من این است که بازار منتظر تصمیمات دولت و مجلس در زمینه بودجه است تا ببیند آیا متغیرهای موثر بر بازار سهام بهطور منصفانه و درست تدوین خواهد شد یا خیر.»