بورس در آتش تصمیمات نادرست: تحلیل آسیب‌ها و راهکارهای بازگشت به مدار مثبت
فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در تحلیل وضعیت بازار سرمایه اظهار داشت: «وضعیت بازار بورس به دلیل مزیت نقدشوندگی که دارد، در این‌گونه مواقع بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد و نوسانات آن به چشم همه می‌آید. قرمزپوشی بازار، آن را آسیب‌پذیرتر از سایر بازارها جلوه می‌دهد.
در مقایسه با بازارهایی نظیر مسکن، خودرو، ارز و طلا که هرچند رشدهایی داشته‌اند، بورس از درجه ریسک بالاتری برخوردار است. اما به نظر من، کمتر از ۵۰ درصد مسائل مرتبط با بورس و این نابه‌سامانی به موضوع جنگ و بحث‌های ژئوپلیتیک بازمی‌گردد.»
وی افزود: «توقف بی‌دلیل و غیرمستند معاملات سهام و حتی یونیت‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری، به مراتب اثرات مخرب‌تری نسبت به نابه‌سامانی‌های جنگ ۱۲ روزه در بازار سرمایه ما ایجاد کرد. سایر بازارها چنین واکنشی نشان نداده‌اند، اما بورس با این شدت خود را رنگ‌باخته نشان می‌دهد. این موضوع به رکن نقدشوندگی بازار بازمی‌گردد.
بنابراین، ضمن اینکه سطح ارزندگی بازار بورس، بدون شک و تردید، با فاصله‌ای قابل‌توجه نسبت به سایر بازارها بالاتر است، متاسفانه به دلیل تصمیمات نابه‌جا و غیرکارشناسی داخلی، چنین آسیبی دیده‌ایم.»
تزریق نادرست منابع مالی، تشدیدکننده خروج نقدینگی
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به اقدامات نادرست در مدیریت بازار اشاره کرد و گفت: «طی چند روز و هفته‌های گذشته، به محض اینکه با اطلاع‌رسانی و برنامه‌ریزی برای تزریق منابع مالی، آن هم به طور ناصحیح و مستقیم توسط چند بانک دولتی، فضایی ایجاد شد که به صورت تصنعی قصد داشتیم بازار را به مدار مثبت بازگردانیم. غافل از اینکه مؤلفه‌های سیاسی، غیرسیاسی و اقتصادی حکم بر این می‌کرد که حتی در بهترین حالت، بازار باید درجا بزند و نباید روند صعودی چشمگیری داشته باشد. ایجاد چنین فضایی، به نوعی تشدیدکننده ذهنیت اصرار بر فروش شده و این موضوع، خروج نقدینگی را تقویت کرده است.»
آقابزرگی با اشاره به مولفه‌های اقتصادی تاثیرگذار بر بازار افزود: «مولفه‌های اقتصادی نظیر نرخ بهره، نرخ تورم، حجم نقدینگی و افزایش آن، به وضوح نشان می‌دهد که وضعیت اقتصادی ما و در نتیجه بازار سرمایه، با نوع حکمرانی کنونی دولت به عنوان بازیگر اصلی، به همین نتایجی منجر شده که شاهد آن هستیم. اعتماد عمومی جلب نشده است.
با وجود تزریق ناموفق ۴۵ همت و حتی بالغ بر ۵۰ همت، شاهد خروج این مقدار پول توسط اشخاص حقیقی از بازار بوده‌ایم. این همان اتفاقی است که در ماه‌های دوم و پایانی سال ۹۹ رخ داد. به دلیل نابهنجاری‌های شش‌ماهه اول سال ۹۹ و افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها، در ماه‌های پایانی با تزریق ۶۵ همت منابع مالی به صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، تلاش شد جلوی ریزش و اصلاح بازار گرفته شود. اما نه‌تنها این اقدام موفقیت‌آمیز نبود، بلکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری با چالش‌های جدی مواجه شدند.»
تعطیلی ۱۲ روزه بورس، ضربه‌ای بزرگ به بازار
آقابزرگی با انتقاد از تصمیم تعطیلی بورس اظهار داشت: «به نظر من، بزرگ‌ترین چالش ما، لحاظ کردن مسائل غیراقتصادی در تصمیم‌گیری‌هاست. به عنوان مثال، تعطیلی بورس یا تزریق مستقیم منابع مالی به تشخیص مقامات غیراقتصادی و امنیتی، با این توجیه که شاخص نباید ریزش کند چون ممکن است جلوه خوبی نداشته باشد، مشکلات را تشدید کرده است.
در جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۴، بورس به مدت چهار ماه بسته شد. در بحران کووید و بحران مالی سال ۲۰۰۸، در سطح بین‌المللی، تنها چهار روز وقفه ایجاد شد. با توجه به دامنه نوسان پویا و فعالیت مارکت‌میکرها، در شرایط نارنجی یا قرمز، ممکن است ۱۵ دقیقه وقفه در روند طبیعی معاملات ایجاد شود و بلافاصله روز بعد بازار باز شود. اما ما به اقتباس از اینکه بورس‌های دنیا هم تعطیل می‌کنند، بورس را به مدت ۱۲ روز تعطیل کردیم. این ضربه و تزریق نابه‌جای منابع مالی به صورت مستقیم، بیشترین علل وضعیت فعلی بازار ماست.»
اعتماد عمومی، کلید بهبود وضعیت بازار سرمایه
این کارشناس در پایان تاکید کرد: «تا زمانی که اعتماد عمومی به بازار سرمایه جلب نشود و تصمیمات غیرکارشناسی جای خود را به برنامه‌ریزی‌های مبتنی بر اصول اقتصادی ندهد، بازار سرمایه نمی‌تواند به جایگاه واقعی خود دست یابد. ارزندگی بالای بازار بورس نسبت به سایر بازارها، فرصتی است که به دلیل سوءمدیریت و تصمیمات نادرست در حال از دست رفتن است.»