بازار مواد غذایی در مسیر گرانی / قیمت لوبیا چیتی ۲۱۳ درصد افزایش یافت!
روند صعودی قیمت کالاهای خوراکی در خرداد ۱۴۰۴، بار دیگر چالش‌های جدی بازار مواد غذایی را نمایان کرد. افزایش قابل توجه قیمت اقلامی همچون تخم‌مرغ، لبنیات، برنج و حبوبات نشان از فشار روزافزون بر معیشت خانوارها دارد. این موضوع پرسش‌هایی درباره اثربخشی سیاست‌های حمایتی، تأمین و توزیع کالاهای اساسی مطرح می‌کند.
گزارش جدید مرکز آمار ایران با عنوان «متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور در خرداد ۱۴۰۴»، تصویری دقیق از نوسان قیمت‌کالاهای خوراکی ارائه می‌دهد و شکاف میان آمار رسمی و قیمت‌های بازار را به‌روشنی نمایان می‌کند.
علت افزایش قیمت بعضی از انواع میوه‌ها در خرداد ۱۴۰۴ چیست؟
بررسی داده‌های مرکز آمار درباره متوسط قیمت کالاهای خوراکی منتخب در مناطق شهری کشور در خرداد ۱۴۰۴ حاکی از آن است که قیمت لیموترش در خرداد ۱۴۰۴، ۴۶.۴ درصد افزایش داشته و این محصول نسبت به ماه مشابه سال قبل هم رشد ۲۲۱.۶ درصدی را پشت‌سر گذاشته است.
قیمت پرتقال و خربزه هم به‌ترتیب هشت درصد و ۸.۹ درصد افزایش پیدا کرده و قیمت پرتقال ۴۸.۴ درصد و خربزه ۵۶ درصد رشد داشته است.
دلیل اصلی افزایش قیمت این کالا‌ها این است که در حال حاضر، فصل لیموترش و پرتقال نسیت و به همین دلیل، نرخ این محصول به صورت قابل توجهی رشد کرده علاوه بر این، خربزه هم به دلیل نوبرانه بودن آن افزایش قیمت پیدا کرده است.
قیمت تخم‌مرغ ۲۷ درصد افزایش یافت
ترغ با رشد ۲۷.۲ درصدی در جایگاه دوم بیشترین افزایش قیمت قرار گرفته و نرخ این محصول نسبت به ماه مشابه سال قبل هم ۲۳.۷ درصد رشد داشته است.
با وجود افزایش دمای هوا، قیمت تخم‌مرغ نه‌تنها کاهش پیدا نکرده، بلکه در یک‌ماه اخیر، قیمت این محصول رشد هم داشته است.
آنطور که حمیدرضا کاشانی، رئیس هیأت مدیره اتحادیه مرغداران میهن، گفته وزارت کشاورزی بدون هماهنگی با اتحادیه، نرخ مصوب تخم‌مرغ را اعلام کرده است. در واکنش به این اقدام، اتحادیه با ارسال نامه‌ای مخالفت خود را اعلام کرده، چراکه اتحادیه این نرخ را غیرکارشناسی می‌داند و معتقد است افزایش چهار درصدی نسبت به سال گذشته با واقعیت‌های بازار همخوانی ندارد.
بنابراین، به دلیل افزایش چهار درصدی نرخ تخم‌مرغ، قیمت این محصول رشد ۲۷.۲ را مسبت به ماه گذشته به ثبت رسانده است.
سیاست‌های وارداتی اشتباه عامل اصلی افزایش قیمت برنج است
سیب با ثبت رشد ۱۴.۲ درصد در جایگاه سوم و برنج ایرانی درجه یک با ثبت نرخ رشد ۱۱.۱ درصدی در جایگاه چهارم بیشترین افزایش قیمت‌ها قرار گرفته‌اند.
طبق گزارش مرکز آمار، حداقل قیمت برنج ایرانی ۱۶۵ هزار و ۶۰۰ تومان و حداکثر آن ۲۴۱ هزار و ۷۰۰ تومان است، اما بررسی فروشگاه‌های اینترنتی نشان می‌دهد که قیمت برنج ایرانی درجه یک از مرز ۳۰۰ هزار تومان هم عبور کرده و حتی با قیمت ۳۲۰ هزار تومان هم به فروش می‌رسد. البته، قیمت برنج با توجه به کیفیت و نوع آن تعیین می‌شود.
چندی پیش، رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، درباره گفت‌وگو با تجارت‌نیوز درباره علت افزایش قیمت برنج توضیح داد که برنج به میزان کافی در بازار وجود دارد، اما قیمت آن به دلیل سیاست وارداتی سال گذشته وزارت کشاورزی، روند صعودی دارد. طبق این سیاست، واردکنندگان باید به‌ازای هر دو کیلو برنج خارجی، یک کیلو برنج ایرانی حریداری می‌کردند.
به گفته رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، این موضوع باعث شد چند شرکت ۸۰ درصد برنج داخلی را خریداری کنند.
او تأکید کرد که با آغاز فصل برداشت، قیمت‌ها کاهش می‌یابند.
قیمت مرغ ماشینی کاهش می‌یابد؟
علاوه بر تخم‌مرغ، قیمت مرغ ماشینی هم نسبت به ماه گذشته ۱۰.۹ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۲۲.۴ درصد افزایش داشته است.
آنطور که مهدی یوسف‌خانی، دبیر انجمن کشتارگاه‌های صنعتی طیور ایران به ایلنا گفته، در روزهای اخیر، قیمت‌ها با افزایش نسبی از مبدأ مرغداری همراه بوده و نرخ مرغ زنده تا ۷۹ هزار تومان هم رسیده است. با این حال، این رشد کاذب است و انتظار می‌رود که روند قیمت‌ها به‌زودی کاهشی شود.
افزایش قیمت شیرخام قیمت لبنیات را افزایش داد
شیر، ماست پاستوریزه، خامه ۲۰۰ گرمی و پنیر ایرانی ۵۰۰ گرمی هم در یک ماه اخیر به‌ترتیب ۶.۳، ۵.۱، ۸.۷ و ۵.۶ درصد افزایش قیمت داشتند.
همجنین، قیمت شیر پاستوریزه ۴۵.۸ درصد، خامه پاستوریزه ۶۵.۳ درصد، ماست پاستوریزه ۵۰.۴ درصد و پنیر ایرانی ۳۸.۷ درصد نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش پیدا کرده‌اند.
دلایل متعددی برای افزایش قیمت این کالا‌ها وجود دارد، اما مهم‌ترین دلیل رشد نرخ در گروه لبنیات، افزایش قیمت شیر خام است. چراکه شورای قیمت‌گذاری در نشست ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۴، قیمت هر لیتر شیرخام را ۲۳ هزار تومان تعیین کرد. همچنین طبق تبصره این مصوبه، به ازای هر ۰.۱ درصد تغییر در میزان چربی نسبت به حد ۳.۲ درصد، مبلغ ۴۵۰ تومان به صورت متناسب از قیمت نهایی شیر خام کسر یا به آن افزوده می‌شود.
میان داده‌های مرکز آمار و قیمت خرده‌فروشی‌ها تناقض وجود دارد
لوبیا چیتی ۸.۴ درصد و لوبیا قرمز هم ۶.۶ نسبت به ماه گذشته افزایش قیمت داشته‌اند. علاوه بر این، قیمت لوبیا چیتی نسبت به ماه مشابه سال قبل ۲۱۳ درصد و لوبیا قرمز هم ۱۱۱.۴ درصد افزایش پیدا کرده‌اند.
حداقل قیمت لوبیا چیتی در مناطق شهری ۲۸۷ هزار تومان و حداکثر آن ۳۹۵ هزار تومان تعیین شده و قیمت لوبیا قرمز هم از ۱۷۸ هزار تومان شروع می‌شود و تا ۲۷۴ هزار تومان ادامه دارد.
بررسی‌های تجارت‌نیوز نشان می‌دهد که قیمت لوبیا چیتی در فروشگاه‌های اینترنتی از ۳۸۰ هزار تا ۴۳۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم متغیر است. همچنین، قیمت لوبیا قرمز ۹۰۰ گرمی هم بین ۲۸۰ هزار تا ۳۴۰ هزار تومان نوسان دارد.
طبق بررسی‌های میدانی در اردیبهشت ۱۴۰۴ هم قیمت لوبیا چیتی در خرده‌فروشی‌های سطح شهر تهران بین ۴۱۵ هزار تا ۵۵۵ هزار تومان بوده و میانگین قیمت لوبیا قرمز نیز ۲۱۱ هزار تومان گزارش شده است.
آنطور که حسین فرهادی، سخنگوی اتحادیه بنکداران مواد غذایی، ۲۹ اردیبهشت به خانه اقتصاد گفته، تغییرات مدیریتی و تأخیر در واردات، عرضه برخی اقلام ازجمله لوبیا چیتی را کاهش داد.
چندی پیش هم رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی درباره وضعیت قیمت حبوبات به تجارت‌نیوز گفت که قیمت لوبیاچیتی در روزهای اخیر افزایش یافته است. با توجه به اینکه ۷۰ درصد لوبیا چیتی موجود در بازار تولید داخل است و سال گذشته به‌دلیل آفت میزان تولید کاهش یافت، کمبودهایی در بازار به‌وجود آمد.
او گفت: محصول جدید تا ۲۰ روز آینده وارد بازار می‌شود و انتظار می‌رود قیمت‌ها کاهش یابند.
قیمت چای خارجی و نوشابه گازدار به‌ترتیب ۷.۶ و ۷.۷ درصد نسبت به ماه گذشته افزایش یافته‌اند. همچنین نسبت به مدت مشابه سال قبل، چای ۸۰ درصد و نوشابه ۶۷.۸ درصد گران‌تر شده‌اند.
علت کمبود و افزایش قیمت روغن در بازار چیست؟
قیمت روغن هم نسبت به ماه گذشته ۵.۱ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۲۸.۳ درصد رشد داشته که دلایل مختلفی برای این افزایش قیمت ذکر شده که ازجمله این دلایل می‌توان به مشخص نبودن وضعیت مالیات بر ارزش افزوده روغن، مشکل تخصیص ارز به کارخانه‌ها، کاهش عرضه روغن در بازار و … اشاره کرد.
قیمت شکر برای مصرف‌کننده به ۵۹ هزار تومان رسید
قیمت قند نسبت به ماه گذشته ۷.۳ درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل ۴۶.۳ درصد افزایش یافت. نرخ شکر هم در وضعیت مشابهی قرار دارد، چراکه قیمت شکر در یک‌ماه اخیر ۶.۴ درصد و قیمت آن نسبت به ماه مشابه سال قبل ۳۷.۷ درصد رشد داشته است.
آنطور که بهمن دانایی، دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران به فارس گفته، طبق مصوبه جدید، قیمت شکر برای مصرف‌کننده از ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان به ۵۹ هزار تومان رسیده است. نرخ شکر بسته‌بندی یک کیلویی نیز از ۴۹ هزار و ۵۰۰ تومان به ۶۵ هزار تومان افزایش یافته است. همچنین، نرخ درب کارخانه از ۴۶ هزار و ۳۰۰ تومان به ۵۰ هزار و ۹۳۰ تومان رسیده است.
دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر درباره علت این افزایش قیمت عنوان کرد: دلیل اصلی این افزایش قیمت، رشد هزینه‌های تولید، دستمزد، حمل‌ونقل و سایر عوامل جانبی است.
چه کالاهایی کاهش قیمت داشتند؟
نکته جالب توجه در داده‌های مرکز آمار ایران به تورم منفی شش محصول کشاورزی بازمی‌گردد که به معنای کاهش قیمت آنها در خرداد نسبت به اردیبهشت سال جاری است.
به طور مثال، قیمت سیب‌زمینی که در زمستان سال ۱۴۰۳ افزایش قابل توجهی داشت، اکنون قیمت آن ۱۲.۸ درصد کاهش یافته است. علاوه بر این، نرخ خیار به منفی ۱۰.۳ درصد، کدو سبز به منفی ۱۱.۳ درصد و بادمجان به منفی ۸.۱ درصد رسیده است.
جدول زیر یک نمای کلی از متوسط قیمت اقلام خوراکی منتخب در مناطق شهری در خرداد ۱۴۰۴ نشان می‌دهد.
