توقف رشد بورس در سایه چه عواملی بود؟
بورس در دومین روز معاملاتی هفته، یکشنبه با کاهش ۳۴هزار‌واحدی در شاخص‌کل یک افت ۱.۱درصدی و در شاخص هموزن با کاهش بیش از یک‌هزار و ۶۰۰واحدی، همراه شد. سهام و حق‌تقدم سهام با خروج پول حدود ۲همتی همراه شدند اما صندوق‌های اهرمی توانستند در این میان نقدینگی خوبی را به خود جذب کنند و با ورود پول ۵۶۵میلیارد‌تومانی همراه شدند. همچنین صندوق‌های سهامی و مختلط نیز از خروج نقدینگی در امان نبودند.
به‌نظر کارشناسان، تحلیلگران و فعالان علت اصلاح بازار سرمایه در مسائل متعددی جست‌وجو می‌شود. یکی از این دلایل رشد مناسب و قابل‌توجه بازار سرمایه است و به‌زعم برخی از کارشناسان اصلاح فعلی برای ادامه روند صعودی ضروری است. دیگر کارشناسان نیز عدم‌انتشار سیگنال‌های مثبت و قوی در دور سوم مذاکرات را یکی از دلایل اصلاح بورس می‌دانند؛ چراکه در دو دور اول مذاکرات، بورس، رشد قوی‌تری را به دلیل چشمانداز مثبت سرمایه‌گذاران به‌ثبت رساند. همچنین در کنار دو عامل قبلی، حادثه ناگواری که در روز شنبه، رخ‌داد و اخبار متفاوت پیرامون آن، یکی از عواملی ارزیابی می‌شود که به اصلاح بورس شدت بخشیده است، چراکه از نظر اقتصادی، این حادثه باعث می‌شود وضعیت برخی از گروه‌ها تحت‌تاثیر قرار گیرد، بنابراین نمی‌توان اصلاح بورس را تنها مختص به یک عامل ارزیابی کرد.
البته ناگفته نماند، بررسی بازارهای موازی مانند طلا و ارز در روز یکشنبه می‌تواند بخشی از پازل دلایل اصلاح بورس را تکمیل کند، چراکه پس از عدم‌انتشار اخبار‌های مثبت قوی از مذاکرات روز شنبه میان ایران و ایالات‌متحده، نرخ ارز شروع به افزایش کرد. برخی از کارشناسان دلایل آن را در قدرتمند نبودن نشانه‌های مثبت مذاکرات جست‌وجو می‌کنند که منجر به مثبت‌شدن صندوق‌های طلا در ابتدای زمان معاملات روز یکشنبه شد.
سید‌فرهنگ حسینی، کارشناس بازار سرمایه به دلایل اصلاح بازار سرمایه در روز یکشنبه و دومین روز معاملاتی هفته پرداخت و گفت: بازار سرمایه پس از رشد مناسب و عبور پر قدرت از شاخص ۳میلیون واحد در محدوده ۳.۲ واحد با فشار فروش همراه شد. هرچند اخبار سیاسی همچنان مثبت است، اما بروز حادثه ناگوار در بندر شهیدرجایی، سبب نگرانی‌هایی برای برخی از گروه‌ها مانند صنایع پتروشیمی و پالایشی شد و سبب خروج ۲همت نقدینگی حقیقی از بازار شد. البته که حجم معاملات نیز در محدوده ۲۱همت حاکی از حجم معاملات مناسب است. فشار فروش در نمادهای بزرگ و کاهش ۳۵هزار‌واحدی، شاخص را به محدوده ۳میلیون و ۱۱۰هزار واحد رساند.
وی افزود: هرچند بازار به لحاظ ارزندگی و پتانسیل‌های سودآوری مناسب است، اما رسیدن ارزش دلاری بازار به حدود ۱۴۰میلیارد، نشان‌دهنده رشد ۵۰درصدی در چند هفته گذشته است که برخی از سهم‌ها از اوایل اسفند ماه بیش از ۵۰درصد رشد داشتند و سبب انگیزه برخی سرمایه‌گذاران برای شناسایی سود و تغییر به سمت سهم‌هایی که از بازار جا مانده‌اند، شده‌است، در نتیجه شاخص هموزن به‌مراتب عملکرد بهتری نسبت به شاخص‌کل داشته‌است.
کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: گروه‌های کوچک و‌ریالی همچنان مورد‌توجه بازار قرارگرفتند. گروه سیمانی، غذایی، زراعی، پیمانکاری و برقی گروه‌های مورد اقبال بازار بوده و شاهد ورود پول حقیقی بودند. هرچند پول از گروه بانک، خودرو و حمل‌ونقل خارج شده‌است.حسینی در پایان اظهار کرد: فشار فروش در صندوق‌های اهرمی سبب به صف‌فروش نشستن برخی از این صندوق‌های اهرمی بزرگ با حباب بالا شد که در نتیجه آن سیگنال فروش به بازار و یک متغیر مهم پیشرو در روند آتی بازار به‌شمار می‌رود. در مجموع با توجه به چشمانداز مذاکرات و رشد بازار در میان‌مدت، انتظار استراحت در گروه‌های بزرگ و دلاری و رشد در گروه‌های کوچک،ریالی و موثر از توافق را در هفته پیشرو شاهد خواهیم بود.
مسعود مهدیان، کارشناس بازار سرمایه به بررسی جریان معاملات دومین روز معاملاتی هفته و ارزیابی وضعیت بازار و مولفه‌‌‌‌‌‌های اثرگذار پرداخت و گفت: معاملات بازار سرمایه طی دو روز اخیر، به‌ویژه امروز، با غلبه عرضه‌ها آغاز شد. بررسی‌‌‌‌‌‌ها نشان می‌دهد عوامل متعددی در این روند اثرگذار بوده‌اند که از جمله مهمترین آنها می‌توان به اخبار ضدونقیض و ناگوار پیرامون حوادث بندرعباس اشاره کرد. علاوه‌بر این، عدم‌ارسال سیگنال‌های قوی و مثبت از مذاکرات سیاسی اخیر و نبود اخبار امیدوارکننده در حوزه توافقات، موجب افزایش احتیاط در بین معامله‌گران شده‌است.
وی افزود: از سوی دیگر، رشد قابل‌توجه اغلب نمادها، به‌ویژه سهام شاخص‌‌‌‌‌‌ساز، شرکت‌های بزرگ و صندوق‌های اهرمی طی یک ماه گذشته، زمینه‌‌‌‌‌‌ای برای بروز اصلاح طبیعی در بازار فراهم کرد. تحلیلگران معتقدند با توجه به ماهیت ذاتا نوسانی بازار سرمایه، این اصلاح امری طبیعی بوده و جای نگرانی جدی وجود ندارد. حتی می‌توان گفت چنین اصلاحاتی در مسیر تقویت روند صعودی آینده ضروری هستند.
کارشناس بازار سرمایه برای تصویر کشیدن چشمانداز بازار سهام به مولفه‌‌‌‌‌‌های مهم پرداخت و گفت: نگاهی به ارزش معاملات در روزهای اخیر که به‌طور مداوم بالای ۲۰هزار‌میلیارد‌تومان ثبت شده‌است، نشان می‌دهد؛ بازار همچنان از پویایی مناسبی برخوردار است. ورود مستمر سرمایه‌های جدید طی یک ماه گذشته، در کنار خوش‌بینی‌‌‌‌‌‌های سیاسی و انتظارات مثبت نسبت به آینده مذاکرات، چشمانداز بازار سرمایه را همچنان مثبت نگه داشته‌است. در همین‌حال، در بازارهای موازی نظیر طلا و ارز شاهد خروج نقدینگی و کاهش نسبی قیمت‌ها بوده‌‌‌‌‌‌ایم؛ مساله‌‌‌‌‌‌ای که فرصت مناسبی برای بازار سرمایه به‌وجود آورده‌است. کارشناسان توصیه می‌کنند در چنین شرایطی، با سیاستگذاری مناسب از جمله بازنگری در دامنه‌نوسان به‌صورت پلکانی و اصلاح حجم مبنا در نمادهای کوچک‌تر، می‌توان بستر جذب این نقدینگی‌‌‌‌‌‌ها، پول‌های پارک‌شده و سرمایه سرگردان و نقدینگی سایر بازارها را فراهم کرد.
کارشناس بازار سرمایه به دلایل تثبیت شاخص‌کل در محدوده‌های مهم و سیگنال‌های امیدوارکننده اشاره کرد و گفت: در حال‌حاضر شاخص‌کل بورس موفق شده‌است خود را بالای محدوده سه‌میلیون واحد تثبیت کند؛ موضوعی که از دید تحلیلگران، نشانه‌‌‌‌‌‌ای مثبت تلقی می‌شود. انتظار می‌رود اصلاحات مقطعی یکی دو روز آینده، به‌جای تضعیف بازار، زمینه‌‌‌‌‌‌ساز قدرت‌‌‌‌‌‌گیری مجدد خریداران و ورود پول‌های تازه شود.
مهدیان در پایان به چرخش نقدینگی هوشمند در بازار اشاره‌کرد و گفت: رصد جریان نقدینگی در هفته گذشته نشان می‌دهد؛ نقدینگی به‌صورت هدفمند میان گروه‌های بانکی، خودرویی، پالایشی و فولادی چرخش داشته‌است. این تحرکات، از منظر کارشناسان، نشانه‌‌‌‌‌‌ای از مدیریت فعال بازار و تلاش برای ایجاد پویایی بیشتر در معاملات محسوب می‌شود. به این ترتیب، در مجموع به‌نظر می‌رسد بازار سرمایه با وجود اصلاحات مقطعی، همچنان روندی مثبت و با چشم‌‌‌‌‌‌اندازی امیدوارکننده در پیش دارد.