کاهش ۱۰۰ درصدی ساخت و ساز مسکن در ۱۳ سال / بازار مسکن رونق می‌گیرد؟
مشکلات حوزه مسکن محدود به بازار خرید و فروش نیست. ماجرا آن‌قدر طی سال‌های اخیر ریشه دوانده است که بازارهای موازی را نیز تحت تاثیر قرار داده و اکنون صنعت ساخت‌وساز نیز با کمبودها و بحران‌های بسیاری مواجه است.
اصلی‌ترین مشکل حوزه تولید مسکن مربوط به رکود است. رکودی که اکنون در یکی از تاریک‌ترین ادوار خود به سر می‌برد و همین مساله باعث شده مشتری برای واحدهای ساخته‌شده وجود نداشته باشد.
از سوی دیگر تورم تا آنجا حاشیه سود انبوه‌سازان را کاهش داده است که عملاً سازندگان عطای فعالیت در این حوزه را به لقای آن بخشیده‌اند و ترجیح می‌دهند سرمایه خود را در بخش‌هایی درگیر کنند که علاوه بر بازگشت سرمایه سریع‌تر، سود بیشتری نیز برای آنها به همراه داشته باشد.
حجم ساخت‌وساز در کشور از سال 90 به بعد کاهش پیدا کرده است
فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان کشور، درباره رکود در حوزه ساخت مسکن گفت: «حجم ساخت‌وساز در کشور از سال 90 به بعد به‌شدت کاهش پیدا کرده است. میزان ساخت تا قبل از این سال‌ها سالانه حدود 700 هزار واحد مسکونی بوده و امروز این عدد به حدود 350 هزار واحد رسیده است.»
او ادامه داد: «به بیانی دیگر، کاهشی صددرصدی اتفاق افتاده است که باید در خصوص آن آسیب‌شناسی کلی انجام شود. به نظر می‌رسد ریسک‌های متفاوتی نیز در این حوزه به وجود آمده؛ شامل ریسک‌هایی که ساختار حاکم بر تولید مسکن با تاثیر از قوانین ایجاد کرده است. از سوی دیگر تورمی که در این حوزه شکل گرفته، حجم سرمایه‌گذاری در حوزه ساخت مسکن را کاهش داده است.»
تسهیلات خرید مسکن اثرگذاری خود را از دست داده‌اند
پورحاجت همچنین در خصوص رکود در بازار خرید و فروش توضیح داد: «درباره رکود در بازار خرید و فروش مسکن نیز باید آسیب‌شناسی کلی صورت گیرد. اگر بررسی کلی در مورد حقوق، دستمزد، تسهیلات بانکی و تورم حوزه اقتصاد کلان را کنار هم بگذاریم، مشخص می‌شود امروز هیچ‌کدام شرایط مطلوبی برای حضور مصرف‌کنندگان در بازار مسکن ایجاد نکرده‌اند. به نظر می‌رسد باید یک برنامه منجسم‌تر در سیاست‌گذاری کلان برای این حوزه پایه‌ریزی شود.»
او اضافه کرد: «اکنون تسهیلاتی که در زمینه خرید مسکن وجود دارد، اثرگذاری خود را از دست داده است و میزان حقوق و دستمزد که مهم‌ترین عامل برای پس‌انداز مسکن محسوب می‌شود، کفاف نیازهای اولیه خانوارها را نیز نمی‌دهد.»
سطح دسترسی مردم به خرید مسکن کاهش پیدا کرده است
دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان درباره نقش تورم در وضعیت فعلی بازار ساخت مسکن گفت: «تورم اکنون در اقتصاد ایران نهادینه شده و تا امروز کنترل نشده است. بنابراین به نظر می‌رسد بخش گسترده‌ای از رکود در خریدوفروش ناشی از این است که سطح دسترسی مردم به خرید مسکن کاهش پیدا کرده است.»
او افزود: «اکنون متقاضی بالقوه در بازار وجود دارد، اما این متقاضیان نمی‌توانند خود را با شرایط کنونی بازار مسکن هماهنگ کنند.»
ثبات نسبی در حوزه مسکن حاکم شده است
پورحاجت همچنین توضیح داد: «طی دو سه ماه گذشته در حوزه مسکن ثباتی نسبی حاکم شده است. این ثبات می‌تواند نویدی برای بخش خصوصی باشد تا بتواند در سرمایه‌گذاری خود برنامه‌ریزی کند.»
او اضافه کرد: «مادامی که این ثبات در حوزه تولید وجود نداشته باشد، هرگونه برنامه‌ریزی دشوار می‌شود. از طرفی به نظر می‌رسد طی ماه‌های آینده خرید و فروش شرایط بهتری پیدا کند و مردمی که بستر خرید برایشان فراهم شده است می‌توانند وارد بازار شوند.»
کارشناسان معتقدند بهبود وضعیت بازارهای وابسته به بازار مسکن به موازات بازار خرید و فروش اتفاق می‌افتد. مادامی که شرایط فروش در بازار مسکن به عرصه مناسب‌تری پا نگذارد، تولید مسکن نیز وضعیت بهتری پیدا نخواهد کرد.