یک تحلیلگر اقتصاد مسکن معتقد است: در حالی که نیاز کشورمان به سالانه یک میلیون واحد مسکونی است، اما در عمل سالی ۳۰۰ هزار واحد آماده میشود که به سرعت این کمبود عرضه بر قیمتها تاثیر میگذارد.
بازار مسکن در سال ۱۴۰۳ تحت تاثیر تحولات گستردهای قرار گرفت که بر روند ثبت قراردادها و فعالیت مشاوران املاک تاثیر گذاشت. از مردادماه سال گذشته به بعد، به دلیل نبود آمار دقیق، ارزیابی وضعیت معاملات خرید و فروش با دشواریهایی همراه شده است.
سال گذشته، سالی سرشار از بحران برای بازار مسکن بود؛ تورم مسکن با کوچکترین متغیرهای اقتصادی دستخوش تغییر میشد و شتاب رشد قیمتها را در این بازار بالا و پایین میکرد. با این حال، در ماههای پایانی سال، نرخ تورم رفته رفته کاهشی شد و در آخرین ماه از سال، تورم ماهانه بخش مسکن به عدد دو درصد رسید. تورم اجاره نیز همپای مسکن حرکت کرد و کاهشی شد. به این ترتیب تخمینها از بازار مسکن حاکی از آن است که قیمت هر متر خانه در تهران در آخرین ماه سال گذشته حدود 110 میلیون تومان بوده است.
ماتریس تعاملات استراتژیک در بازار مسکن ایران به خوبی نشان میدهد که چگونه ترکیب استراتژیهای مختلف بازیگران میتواند به نتایج متفاوتی منجر شود. در تعامل بین دولت و تولیدکنندگان، ترکیب «حمایت دولت و سرمایهگذاری تولیدکنندگان» به رشد پایدار بازار منجر میشود، اما در عمل شاهد ترکیب «عدمحمایت دولت و عدمسرمایهگذاری تولیدکنندگان» هستیم که نتیجهاش رکود ادامهدار است. این دقیقا مصداق تعادل نش ناکارآمد است که در آن همه بازیگران با وجود نارضایتی از وضع موجود، انگیزهای برای تغییر رفتار خود ندارند.
بازار مسکن ایران، در حالی وارد سال ۱۴۰۴ شده است که نشانههای یک رکود عمیق همراه با رشد قیمتی ظاهری در آن مشهود است. در یک دهه گذشته، بخش مسکن از کالای مصرفی خانوارها به ابزاری برای حفظ ارزش دارایی در برابر تورم تبدیل شده؛ تغییری بنیادین که هم ساختار تقاضا را دگرگون کرده و هم دسترسی به خانهدار شدن را برای طبقه متوسط به رؤیایی دور از دسترس بدل ساخته است.
نایب رئیس اتحادیه املاک با اشاره به قانون پیش فروش مسکن در دهه ۹۰ تاکید کرد: قانون پیش فروش مسکن در ابتدای دهه ۹۰ تصویب شد، که اگر این قانون اجرایی میشد عملاً گردش مالی که به واسطه این قانون اتفاق میافتاد، موجب تولید مسکن میشد اما در حال حاضر با توجه به اینکه امکان ثبت قرارداد پیشنویس توسط مشاوران املاک نیست، قراردادهای پنهانی بین عموم مردم افزایش یافته، که قطعاً نه به نفع مردم خواهد بود و نه نفع حاکمیت.
یکی از مهمترین دغدغههای اقتصادی خانوارها در آغاز سال ۱۴۰۴، چشمانداز بازار مسکن است. این بازار که بهطور سنتی پیشران تورم و سرمایهگذاری در ایران محسوب میشود، در ماههای اخیر با نشانههایی از رکود و کاهش معاملات روبهرو بوده است. اما سؤال اصلی این است که آیا قیمت مسکن در سال جاری روندی صعودی خواهد داشت یا خیر؟